Kada privrednici mogu dobiti desetogodišnje poresko oslobođenje?

Veliki investitori u Srbiji koji planiraju značajna ulaganja u osnovna sredstva, poput kupovine nepokretnosti, mogu računati na atraktivne poreske podsticaje, ali – pod tačno određenim uslovima.

Ministarstvo finansija je u najnovijem Mišljenju pojasnilo primenu člana 50a Zakona o porezu na dobit pravnih lica, koji uređuje pravo na poresko oslobođenje za investicije vredne više od milijardu dinara.

Prema Zakonu, preduzeće koje uloži – ili u čija osnovna sredstva drugo lice uloži – iznos veći od jedne milijarde dinara i pritom zaposli najmanje 100 novih radnika na neodređeno vreme, može biti oslobođeno plaćanja poreza na dobit u trajanju od deset godina. Oslobođenje se primenjuje srazmerno visini ulaganja i odnosi se isključivo na sredstva koja se koriste za obavljanje registrovane delatnosti.

Poreski savetnik Milan Radošević kaže da država nagrađuje one koji ulažu u domaću privredu, povećavaju proizvodne kapacitete i zapošljavaju nove radnike.

“Međutim, da bi preduzeće zaista ostvarilo pravo na poreski podsticaj, potrebno je da ispuni sve zakonom propisane uslove, što u praksi često znači pažljivo računovodstveno i pravno planiranje”, objašnjava Radošević u razgovoru za Biznis.rs.

Ministarstvo finansija naglašava da se poresko oslobođenje može primeniti tek nakon što se ispune svi uslovi – ulaganje u osnovna sredstva i zapošljavanje potrebnog broja radnika. Pravo na oslobođenje počinje da se koristi od prve poslovne godine u kojoj je preduzeće ostvarilo dobit. Dakle, tek kada investicija „zaživi“ i donese rezultate počinje i desetogodišnji period poreske olakšice.

“Visina ulaganja u osnovna sredstva računa se prema pravilima iz Pravilnika o sadržaju poreskog bilansa i drugim pitanjima od značaja za način utvrđivanja poreza na dobit pravnih lica. U poreskom obrascu SU prikazuje se odnos između osnovnih sredstava koja daju pravo na poreski podsticaj i ukupne vrednosti osnovnih sredstava preduzeća”, pojašnjava naš sagovornik.

Podaci koji se unose u obrasce moraju se odnositi na sredstva koja su već stavljena u upotrebu i za koja je do kraja obračunskog perioda plaćen iznos dobavljaču. To znači da se poresko oslobođenje priznaje samo za stvarno plaćena ulaganja – ne i za neplaćene obaveze, planirane troškove ili buduće investicije.

Slučaj ulaganja u tuđu nepokretnost

Ministarstvo je poseban akcenat stavilo na slučaj u kojem je poreski obveznik ulagao u nepokretnost koju nije posedovao, već je koristio kao zakupac. U konkretnom primeru, preduzeće je u periodu od 2012. do 2022. godine investiralo u adaptaciju i unapređenje objekta koji je iznajmilo, ali nije imalo pravo svojine nad njim. Iako su ulaganja bila značajna, ona se, prema tumačenju Ministarstva, ne mogu priznati kao osnov za poresko oslobođenje jer su izvršena na „tuđem objektu“.

Dakle, poreska olakšica se ne odnosi na ulaganja u nepokretnosti koje nisu u vlasništvu obveznika. Pravo se može ostvariti tek kada poreski obveznik postane vlasnik nepokretnosti, i to pod uslovom da se iznos kupoprodajne cene odnosi na realno plaćenu vrednost.

U pomenutom slučaju, preduzeće je najavilo da će tokom 2025. godine otkupiti objekat u kojem posluje, ali uz posebnu odredbu u ugovoru – da cena nepokretnosti ne uključuje ranije iznose koje je zakupac uložio u poboljšanje objekta. Drugim rečima, prodajna cena biće umanjena za iznos prethodnih ulaganja, dok će kupoprodajna vrednost predstavljati tržišnu vrednost nepokretnosti.

Ministarstvo finansija je pojasnilo da se pravo na poresko oslobođenje u ovom slučaju priznaje samo za iznos koji je stvarno plaćen prodavcu. Na obrascima SU obveznik treba da iskaže upravo tu vrednost – onaj deo iznosa koji je realno uplaćen dobavljaču. Ranija ulaganja u periodu kada je nepokretnost korišćena kao zakup ne mogu se retroaktivno priznati, čak ni ako preduzeće kasnije postane njen vlasnik.

“Ovo tumačenje jasno razgraničava šta se smatra investicijom koja daje osnov za poreski podsticaj, a šta ne. Država, dakle, priznaje samo stvarna ulaganja u osnovna sredstva koja su u vlasništvu obveznika, dok se ulaganja na tuđim objektima tretiraju kao troškovi zakupa, ne kao kapitalna ulaganja”, navodi poreski savetnik.

On dodaje da je tumačenje značajno za velike investitore, posebno za strane kompanije koje često posluju u iznajmljenim industrijskim objektima.

“Da bi ostvarile poreske olakšice, firme moraju pažljivo da planiraju ugovorne odnose i vlasničku strukturu nepokretnosti u koje ulažu. Najbezbednije je da se kupovina ili izgradnja objekta definiše pre većih ulaganja, kako bi se izbegle dileme u vezi sa priznavanjem ulaganja za potrebe poreskih oslobođenja”, smatra Radošević.