Kolike su poreske olakšice za ulaganje u osnovna sredstva?

Privrednici u Srbiji koji se odluče na značajna ulaganja u osnovna sredstva i otvaranje novih radnih mesta mogu računati na jedno od najznačajnijih poreskih oslobođenja u domaćem zakonodavstvu – olakšicu iz člana 50a Zakona o porezu na dobit pravnih lica.

Ova mera, osmišljena da stimuliše kapitalne investicije i otvaranje radnih mesta, omogućava poreskim obveznicima da tokom perioda od deset godina uštede znatan iznos na porezu na dobit.

Prema zakonskim odredbama, pravo na poresko oslobođenje stiče se kada obveznik uloži više od milijardu dinara u svoja osnovna sredstva – ili kada to ulaganje, u istom iznosu, u njihovo ime izvrši drugo lice.

Osnovna sredstva moraju biti u funkciji obavljanja pretežne delatnosti upisane u osnivačkom aktu preduzeća, a tokom perioda ulaganja neophodno je zaposliti najmanje 100 novih radnika na neodređeno vreme.

“Oslobođenje se primenjuje od prve godine u kojoj je ostvaren profit, i to proporcionalno visini izvršenog ulaganja. Drugim rečima – što je veće ulaganje, veći je i deo dobiti oslobođen poreza”, objašnjava poreski savetnik Milan Radošević.

Pravila evidentiranja i obračuna

Kako bi se poreska olakšica pravilno obračunala propisan je i tačan način utvrđivanja srazmernog iznosa ulaganja na teritoriji Republike Srbije. Ovaj iznos se izračunava prema Pravilniku o sadržaju poreskog bilansa i drugim pitanjima od značaja za utvrđivanje poreza na dobit pravnih lica, a podaci se unose u poseban SU obrazac.

U njega se, na osnovu poslovnih knjiga, unose informacije o stanju i promenama na osnovnim sredstvima, u skladu sa propisima o računovodstvu i međunarodnim računovodstvenim standardima (MRS, MSFI i MSFI za MSP). Posebno je važno da se osnovna sredstva u ovom slučaju ne koriguju za procenjenu ili fer vrednost, već se evidentiraju po nabavnoj vrednosti.

“Za obveznike koji od samog početka poslovanja ispunjavaju uslove iz člana 50a, pravilo je da se u redovima 1, 2 i 4 obrasca unose identični podaci – ulaganja u osnovna sredstva u iznosu plaćenom dobavljaču, bez umanjenja po osnovu ispravke vrednosti. Na rednom broju 4, pored ovih podataka, iskazuju se i investicije koje u trenutku sticanja prava na oslobođenje još ne ispunjavaju sve uslove (na primer, osnovno sredstvo nabavljeno, ali ne i plaćeno dobavljaču), kao i ostala osnovna sredstva po njihovoj nabavnoj vrednosti”, navodi naš sagovornik.

Ministarstvo finansija je u svom mišljenju iz maja 2025. godine iznelo konkretan primer koji pojašnjava kako se ova pravila primenjuju u praksi.

Naime, jedan obveznik je još 2012. godine, pri samom početku poslovanja, započeo ispunjavanje uslova za poresko oslobođenje. Tokom perioda ulaganja nabavio je mašinu iz uvoza i stavio je u upotrebu.

Međutim, problem je nastao kada se ispostavilo da mašina ne ispunjava ugovorene tehničke karakteristike. Zbog toga je preduzeće pokrenulo arbitražni postupak protiv dobavljača. Presudom arbitražnog suda utvrđeno je umanjenje kupoprodajne cene mašine.

Uprkos ovom sporu, obveznik je imao pravo na poresko oslobođenje jer je mašina bila evidentirana u poslovnim knjigama kao osnovno sredstvo u njegovom vlasništvu i korišćena za obavljanje delatnosti. U obrascu SU, u redovima 1 i 3, obveznik je prikazao iznos investicije u mašinu – onaj koji je, nakon odluke arbitražnog suda, stvarno plaćen dobavljaču.

Ovakva poreska politika ima razvojnu funkciju – podstiče velika ulaganja koja donose nova radna mesta.

„Uvođenje olakšica vezanih za minimalni prag ulaganja od milijardu dinara usmerava ih ka ozbiljnim projektima koji mogu da imaju dugoročan efekat na privredni rast. Istovremeno, uslov zapošljavanja 100 ljudi na neodređeno vreme osigurava da benefiti ne ostanu samo na nivou kompanija, već da doprinesu i smanjenju nezaposlenosti i jačanju lokalnih zajednica”, smatra poreski savetnik.