Domaći proizvođači žica i opruga sve više ulažu u modernizaciju postrojenja i digitalizaciju

Delatnost proizvodnje žičanih proizvoda, lanaca i opruga predstavlja značajan segment domaće metaloprerađivačke industrije, koji obuhvata širok spektar proizvoda primenljivih u mašinskoj, automobilskoj, građevinskoj, elektro i namenskoj industriji.

Za ovu delatnost karakterističan je visok stepen mehanizacije i automatizacije, kao i potreba za stručnim kadrom u oblasti metalurgije i mašinstva. Tehnološki proces obično podrazumeva hladno i toplo oblikovanje metala, toplotnu obradu, površinsku zaštitu (cinkovanje, fosfatizacija, plastifikacija) i završnu obradu.

Preduzetnik iz Beograda Lazar Kovačević, koji se bavi proizvodnjom opruga, kaže da tržište ovih proizvoda u Srbiji ima stabilnu bazu domaćih proizvođača, ali i snažnu konkurenciju iz uvoza, posebno iz zemalja EU, Kine i Turske.

„Domaći proizvođači najčešće se fokusiraju na serijsku proizvodnju standardnih komponenti, dok manji broj firmi ima kapacitete za specijalizovanu, visokotehnološku proizvodnju. Najznačajniji kupci nalaze se u građevinskom, automobilsko-mašinskom i elektroenergetskom sektoru. Domaća potražnja je relativno stabilna, ali ograničena veličinom tržišta. Zato je za održivi rast presudan izvoz“, navodi Kovačević.

Prema podacima Republičkog zavoda za statistiku, izvoz proizvoda ove delatnosti iz Srbije u poslednjih nekoliko godina beleži blagi rast, pri čemu se najviše izvozi u zemlje regiona, Nemačku, Italiju, Austriju i Mađarsku.

Sama proizvodnja, prema rečima našeg sagovornika, obuhvata preradu čelične i obojene žice u različite finalne proizvode: mreže, čelične konopce, eksere, vijke, matice, žičane konstrukcije i armaturne elemente. Proizvodi se koriste u velikom broju sektora – od građevinarstva i poljoprivrede do elektroindustrije. Proizvodnja lanaca obuhvata i teške industrijske lance za rudnike, brodogradnju i transport, kao i fine lance za tehničke namene.

„Opruge se proizvode za mehaničke sisteme, vozila, nameštaj i razne tehničke konstrukcije, te zahtevaju visok nivo preciznosti i kontrolu kvaliteta“, objašnjava Kovačević.

On dodaje da Srbija izvozi značajne količine opruga, čeličnih mreža i lanaca, ali istovremeno uvozi specijalne legure i tehnološki napredne žičane komponente koje domaća industrija još uvek ne proizvodi u dovoljnom obimu. Uvoz dolazi uglavnom iz Italije, Nemačke, Poljske i Kine.

„Pozitivno je to što domaći proizvođači sve više ulažu u modernizaciju postrojenja i digitalizaciju proizvodnje, što doprinosi većoj produktivnosti i konkurentnosti. Veće firme razvijaju sopstvene konstrukcione odseke, dok manji proizvođači ostvaruju saradnju sa inostranim partnerima kroz kooperantske ugovore“, smatra naš sagovornik.

Prema podacima bonitetne kuće CompanyWall, ukupni prihodi kompanija u ovoj industriji iznosili su 40,46 milijardi dinara u 2024. godini, što je rast u odnosu na 39,02 milijarde dinara iz 2023.

Sektor se pokazao stabilnim i investiciono aktivnim, prema analizi Republičkog zavoda za statistiku, sa 208 registrovanih preduzeća koja posluju u okviru ove grane industrije. U 2022. godini dobit u sektoru bila je značajnih 2,68 milijardi dinara, dok su prihodi 2023. i 2024. godine pokazali blagi pad, ali i brzi oporavak tokom poslednje godine.

Najuspešnija preduzeća u delatnosti proizvodnje žičanih proizvoda, lanaca i opruga u 2024. godini
Ime preduzeća	Ukupni prihodi	Dobit
DOO BELT RATINA	11.164.913.000	188.496.000
DOO U ZA PROIZVODNJU TRGOVINU I USLUGE TEHNOGRAD-INŽENJERING, KRALJEVO	2.576.064.000	76.581.000
PODRINJE KOMERC DOO BEOGRAD (ČUKARICA)	2.150.265.000	76.493.000
ZOPA DOO BEOGRAD-Vračar	320.494.000	68.374.000
DOO ŽICA BEST Vučak	731.385.000	64.522.000
KOMERC-MALI SRB DOO KRALJEVCI	4.220.569.000	44.413.000
AS PRODUKT 2006 DOO	550.837.000	42.970.000
PREDUZEĆE ZA PROIZVODNJU METALNIH PROIZVODA I TRGOVINA NA VELIKO I MALO SPAJIĆ DOO NEGOTIN	1.128.253.000	33.721.000
TECHNO FERUM DOO	934.590.000	32.404.000
GRANIT	802.464.000	31.696.000
MORPHEUS DOO BEOGRAD, NOVI BEOGRAD	196.884.000	27.053.000
TRGOIMPEX W DRUŠTVO ZA PROIZVODNJU TRGOVINU I USLUGE EXPORT-IMPORT DOO NOVI SAD	131.249.000	26.468.000
BREGAVA DOO BEOGRAD	3.401.369.000	21.632.000
ŽICA – PROMET PLUS DOO ARANĐELOVAC	650.830.000	19.751.000
SILA DOO ZA PROIZVODNJU, UNUTRAŠNJETRGOVINSKI I SPOLJNOTRGOVINSKI PROMET STARA MORAVICA	530.198.000	15.778.000
FEROPLET	428.566.000	15.451.000
DOO VECTRA PRIJANOVIĆI POŽEGA	531.924.000	12.179.000
ŽICAPROM DOO SVRLJIG	133.394.000	11.983.000
DOO NAILS PANČEVO	768.811.000	11.615.000
Tunnel bolt surport manufacture d.o.o.	103.875.000	11.366.000
*svi podaci su za 2024. godinu, u dinarima

Na vrhu liste najuspešnijih preduzeća bonitetne kuće CompanyWall nalazi se Belt Ratina iz Ratine kod Kraljeva. Njihova dobit u 2024. godini iznosila je 188,49 miliona dinara, što predstavlja značajan skok u odnosu na prethodnu godinu kada je iznosila 112,7 miliona. Ipak, 2022. ostaje rekordna sa zabeleženih 716,97 miliona dinara.

Kompanija Belt Ratina zapošljava više od 150 radnika i već godinama je proizvođač betonskih i metalnih proizvoda. Osnovana je kao deo šireg sistema koji posluje i kroz firmu u Krnješevcima, osnovanu 2013. godine, sa ciljem efikasnijeg snabdevanja tržišta Beograda i okoline.

Zanimljivo je da ova kompanija ne staje na postojećim rezultatima – prema informacijama sa zvaničnog sajta, tokom 2024. godine planirana je izgradnja nove proizvodne hale u Kraljevu površine 4.200 kvadrata, namenjene savremenoj obradi gvožđa.

Osnovna delatnost firme Tehnograd-inženjering, takođe iz Kraljeva, je trgovina proizvodima crne metalurgije, proizvodnja armaturnih mreža, binor nosača, obrađenog betonskog čelika. Ovo preduzeće zauzelo je drugo mesto prema dobiti koja je u 2024. godini iznosila 76.581.000 dinara.

U okviru delatnosti proizvodnja žičanih proizvoda, lanaca i opruga, kraljevačka firma posluje od 1997. godine, razvrstana prema veličini kao srednje preduzeće sa više od 70 zaposlenih.

Sa samo nekoliko hiljada dinara manjom dobiti od drugoplasiranog preduzeća, na trećem mestu liste sa rezultatom od 76.493.000 dinara u 2024. godini našla se firma Podrinje komerc iz Beograda. Uspeh u delatnosti koja je bliska građevinarstvu ostvarili su zahvaljujući proizvodnji armatura, betona, kao i radovima u okviru ovog sektora.