Benčmark analizom mogu se izbeći kazne u okviru izveštaja o transfernim cenama

Da bi privrednici izbegli kazne od 100.000 do dva miliona dinara za nedostavljanje izveštaja o transfernim cenama, neophodno je uraditi analizu koja dokazuje da su transakcije među povezanim licima sprovedene pod istim uslovima kao da su nezavisni učesnici na tržištu. Prema rečima poreznika iz kompanije Mazars, jedan od glavnih alata koji se koristi za dokazivanje da su transakcije sprovedene prema pravilima je benčmark analiza.

“Imajući u vidu da većina privrednih društava ne sprovodi uporedive transakcije sa povezanim i ostalim licima, te da ne može izvršiti „interno poređenje“ cena u interkompanijskim transakcijama, pristupa se sprovođenju benčmark analize čiji je cilj da identifikuje transakcije na slobodnom tržištu koje se sprovode među nepovezanim licima, a koje su u dovoljnoj meri uporedive sa transakcijama koje sprovode povezana lica”, objašnjavaju poreznici u razgovoru za Biznis.rs.

Naši sagovornici ističu dva najvažnija koraka u samom procesu benčmark analize, od kojih je prvi pretraga adekvatne baze podataka koja podrazumeva filtriranje po različitim kriterijumima, kao što su veličina preduzeća, da li ima povezanih lica ili ne, finansijski pokazatelji, delatnost i slično.

Nakon što se iz baze podataka dobije uzorak kompanija (transakcija) koje se po glavnim karakteristikama poklapaju sa posmatranom interkompanijskom transakcijom, najčešće se pristupa ručnoj proveri identifikovanog uzorka, kako bi se potvrdilo da postoji uporedivost u dovoljnoj meri.

Takođe, benčmark analize se mogu koristiti i u procesu planiranja interkompanijskih transakcija, gde se rezultati koriste kao pokazatelj za formiranje cena u transakcijama između povezanih lica.

“Ukoliko posmatramo jednu uobičajenu benčmark analizu, nakon pretrage baze podataka i ručnog pregleda dobijenog uzorka formira se finalni uzorak nezavisnih kompanija koje sprovode transakcije uporedive analiziranoj transakciji. Zatim se vrši obračun adekvatnog pokazatelja profitabilnosti (može biti prinos na troškove, prihode, angažovanu imovinu i slično) i od tako dobijenih rezultata se formira takozvani interkvartilni raspon – obuhvata vrednosti pokazatelja profitabilnosti iz finalnog uzorka koje su između 25. i 75. percentila”, objašnjavaju iz kompanije Mazars.

Ukoliko je ostvarena profitabilnost lica koje učestvuje u interkompanijskoj transakciji u interkvartilnom rasponu, smatra se da je transakcija izvršena u skladu sa principom „van dohvata ruke“, odnosno u skladu sa tržišnim uslovima.

Dakle, krajnja poenta benčmark analize nije da pokaže jedinstvenu vrednost koja se smatra adekvatnom tržišnom cenom, već je ideja da se formira skup različitih vrednosti u kojima se kreću tržišne cene.

“Svakako, ukoliko profitabilnost u transakcijama između povezanih lica nije u ovom rasponu pristupa se takozvanoj korekciji transfernih cena, pri čemu se ona sprovodi korišćenjem još jednog statističkog pokazatelja – medijane već pomenutog finalnog uzorka”, zaključuju poreznici kompanije Mazars.

Podsetimo, ministarstvo finansija Republike Srbije objavilo je Pravilnik o kamatnim stopama za koje se smatra da su u skladu sa principom „van dohvata ruke“ za 2023. godinu, koji je u primeni od 6. aprila. Dokument propisuje kamate koje se, u skladu sa pomenutim principom, za 2023. godinu obračunavaju na zajmove, odnosno kredite između povezanih lica.

Alternativa je da poreski obveznik samostalno utvrdi kamatne stope, u skladu sa zakonom, ali u tom slučaju, prema rečima poreskih savetnika kompanije Mazars, ima pravo da umesto iznosa kamate koje propisuje ministar za potrebe utvrđivanja iznosa kamatne stope primeni opšta pravila o utvrđivanju cene transakcije po principu „van dohvata ruke“.

“Takođe, poreski obveznik koji se odluči da iskoristi pravo predviđeno u stavu 4. ovog člana dužan je da opšta pravila o utvrđivanju cene transakcije po principu „van dohvata ruke“ primeni na sve zajmove, odnosno kredite sa povezanim licima”, objašnjavaju poreski savetnici.

Poreski obveznici u Srbiji koji imaju transakcije sa povezanim licima u obavezi su da uz poreski bilans dostave dokumentaciju u okviru koje se posebno prikazuje vrednost istih transakcija po cenama koje bi se ostvarile na tržištu da se nije radilo o povezanim licima (princip „van dohvata ruke“).