Kako funkcioniše statusna promena izdvajanja uz osnivanje novog društva?

Izdvajanje uz osnivanje predstavlja jednu od statusnih promena definisanih Zakonom o privrednim društvima Republike Srbije, a koristi se kada postojeće društvo želi da prenese deo svoje imovine i obaveza na jedno ili više novoosnovanih društava.

Ovaj proces se sve češće primenjuje u praksi, naročito kada kompanije restrukturiraju poslovanje, žele da izdvoje određenu delatnost ili pripremaju kompaniju za nove investitore.

Advokat Nevena Petrović kaže za Biznis.rs da, prema Zakonu o privrednim društvima, izdvajanje uz osnivanje spada u statusne promene u kojima se deo imovine, prava i obaveza postojećeg društva prenosi na novo društvo ili više njih, dok postojeće (matično) društvo ne prestaje da postoji.

“Za razliku od podele, koja podrazumeva prestanak društva, kod izdvajanja društvo nastavlja poslovanje, ali sa umanjenim obimom imovine koja se prenosi na novonastalo društvo”, objašnjava naša sagovornica.

Ona ističe da na novo društvo prelazi samo ono što je izričito navedeno u ugovoru o statusnoj promeni ili planu podele, dok ostala imovina ostaje matičnom društvu.

Izdvajanje uz osnivanje sprovodi se kroz nekoliko zakonom utvrđenih faza. Prva je izrada plana izdvajanja ili ugovora o statusnoj promeni.

“Ovaj dokument mora da sadrži sve relevantne elemente, kao što su imovina i obaveze koje se prenose, zatim opis delatnosti novog društva, kapital, odnose između učesnika i pravila o zaštiti poverilaca. Zakon propisuje obavezni sadržaj ovih akata kako bi se obezbedila pravna sigurnost svih učesnika”, navodi Petrović.

Druga faza podrazumeva reviziju plana izdvajanja, kada se u većini slučajeva plan podvrgava reviziji od strane ovlašćenog revizora, koji proverava da li su imovina i obaveze realno prikazane i raspoređene.

“Neophodno je da nakon toga skupština društva donese odluku na osnovu koje se sprovodi statusna promena. Za usvajanje je neophodna kvalifikovana većina, u skladu sa pravilima o izmeni osnivačkog akta”, objašnjava Nevena Petrović.

Nakon usvajanja plana pristupa se osnivanju jednog ili više novih društava. Ona se osnivaju u skladu sa opštim pravilima osnivanja, uz posebnu dokumentaciju koja se odnosi na statusnu promenu.

Statusna promena stupa na snagu trenutkom upisa u Agenciju za privredne registre (APR). Istog dana vrši se prenos imovine i obaveza na novo društvo, dok matično društvo nastavlja poslovanje sa preostalom imovinom.

Prava poverilaca i zaštitni mehanizmi

Zakon o privrednim društvima posebno naglašava zaštitu poverilaca.

“Društvo koje se izdvaja dužno je da obavesti poverioce o nameravanoj statusnoj promeni, da im omogući da podnesu zahteve za obezbeđenje potraživanja, zatim da dostavi garancije ako poverioci smatraju da je statusna promena rizična po naplatu. U određenim slučajevima poverioci mogu tražiti dodatna sredstva obezbeđenja kako bi se zaštitili od mogućih finansijskih posledica”, kaže advokat.

Ona dodaje da i matično i novo društvo mogu snositi solidarnu odgovornost za obaveze koje su postojale do dana upisa statusne promene, ukoliko nije jasno precizirano koje obaveze prelaze na novo društvo.

Objašnjavajući razloge zašto se kompanije odlučuju na ovu vrstu restrukturiranja, naša sagovornica ističe da to može biti iz više razloga, ali najčešće zbog razdvajanja različitih delatnosti.

“Razlozi su brojni. Može biti i da se preduzeće priprema za prodaju dela poslovanja, da se izdvajanje vrši zbog rizičnih ili razvojnih projekata, ili optimizacije kapitala ili poslovne strukture. U praksi, izdvajanje uz osnivanje omogućava fleksibilniju organizaciju poslovanja, bez potpunog gašenja matičnog društva”, zaključuje advokat Nevena Petrović.