Ko plaća PDV u Srbiji ako domaća produkcijska kuća radi za stranog klijenta?

U najnovijem Biltenu Ministarstva finansija Republike Srbije dato je razjašnjenje poreskog tretmana jednog sve češćeg oblika poslovanja u domaćoj audio-vizuelnoj industriji – pružanja usluga produkcije stranim produkcijskim kućama.

Nedoumica je bila – kada srpska produkcijska firma radi za klijenta iz inostranstva, da li ona plaća i PDV?

U skladu sa članom 12. Zakona o porezu na dodatu vrednost sve počinje od pitanja – ko je primalac usluge? Da li je reč o poreskom obvezniku ili nekom drugom licu? Zakon precizira da su poreski obveznici ne samo firme sa sedištem u Srbiji, već i strane kompanije koje obavljaju delatnost kao trajnu aktivnost – bez obzira na to da li su u svojoj zemlji registrovane za plaćanje PDV-a ili sličnog poreza.

To znači da ako, na primer, jedna produkcijska kuća iz Londona angažuje tim iz Beograda za snimanje i montažu reklamnog spota, britanska firma se u ovoj situaciji tretira kao poreski obveznik.

Jedan od osnovnih principa oporezivanja u PDV sistemu je utvrđivanje mesta prometa usluge. Zakon u članu 12. stav 4 jasno kaže da ako se usluga pruža poreskom obvezniku, mesto prometa je tamo gde taj obveznik ima sedište ili poslovnu jedinicu.

U našem primeru, to bi značilo da se usluga produkcije dešava u Velikoj Britaniji – jer je tamo sedište naručioca. Pošto se usluga formalno odvija van teritorije Srbije, ona nije predmet PDV-a u Srbiji.

Poreski tretman ovog vida saradnje ima konkretne finansijske implikacije. Srpska produkcijska kuća koja radi za stranog klijenta neće na izlazni račun obračunavati PDV. Međutim, iako nije naplatila PDV ima pravo na povraćaj PDV-a koji je prethodno platila u Srbiji. Na primer, povraćaj poreza se može dobiti na zakup opreme, gorivo, troškove studija i slično. To pravo se temelji na tome što se ova vrsta usluge i dalje smatra delom obavljanja oporezive delatnosti, ali je mesto prometa izmešteno van Srbije.

Još jedan važan detalj iz Mišljenja ministarstva – da bi se primenjivalo ovo pravilo nije važno da li je strani klijent registrovan za PDV ili ne, dovoljno je da obavlja neku trajnu ekonomsku aktivnost. Drugim rečima, čak i ako inostrana produkcijska kuća nije registrovana za poreze u svojoj zemlji, a radi kao stabilan poslovni subjekt – smatra se poreskim obveznikom.

Iz ministarstva poručuju domaćim produkcijskim kućama da pri pružanju usluga stranom klijentu provere njegov status, odnosno da utvrde da li obavlja trajnu delatnost. Zatim, neophodno je proveriti mesto prometa usluge, jer ako je to inostranstvo, onda nema PDV obaveze. Takođe, savet je da se PDV ne obračunava na fakturi, ali da se ipak sačuvaju dokazi o prirodi i mestu pružene usluge.

Poslednje, ali ne manje važno, je to da produkcijska kuća traži povraćaj ulaznog PDV-a, jer ima pravo na odbitak.

Ono što je bitno pri određivanju da li je neko obveznik određene vrste poreza – neophodno je utvrditi da li je rezident ili ne.

Poreski savetnik Đerđ Pap objašnjava da Poreska uprava šalje rešenja građanima koji su radili u inostranstvu duže od 183 dana po osnovu toga što su oni (na osnovu podataka Poreske uprave) rezidenti Republike Srbije, a samim tim i poreski obveznici.

“Naime, prema odredbama Zakona o porezu na dohodak građana, rezident Republike Srbije, a samim tim i poreski obveznik, jeste fizičko lice koje na teritoriji Republike neprekidno ili sa prekidima boravi 183 ili više dana u periodu od 12 meseci koji počinje ili se završava u odnosnoj poreskoj godini. Ali, rezident je i fizičko lice (bez obzira na to koliko dana je boravio na teritoriji Republike Srbije), ukoliko na teritoriji Republike ima prebivalište ili centar poslovnih i životnih interesa”, ističe Pap.

Pojam „centar poslovnih i životnih interesa“ je faktičko pitanje i može se utvrđivati i dokazivati u dokaznom (ili žalbenom postupku). Na primer, ako neko lice boravi i 300 dana u inostranstvu, a u Republici Srbiji ima prijavljeno prebivalište (ličnu kartu), bračnog partnera, decu koja idu u školu, stan ili kuću, on se smatra rezidentom zato što je centar njegovih, u ovom slučaju životnih, interesa u Srbiji.

Našeg sagovornika smo pitali i da li bi trebalo da se zbog rada u inostranstvu odjavi prebivalište u Srbiji, kako građani ne bi dobijali poreska rešenja za već plaćene poreze i doprinose?

“Odjava prebivališta zbog odlaska u inostranstvo na privremeni (ili stalni) rad na više od 183 dana je činjenica koja utiče samo na jedan od uslova na osnovu kojih se ceni da li je neko rezident Republike Srbije. Međutim, odjava prebivališta znači da takvo lice više ne poseduje ličnu kartu u Republici Srbiji. Na taj način kao nerezident on nije poreski obveznik u Srbiji, ali treba reći da ta okolnost ima dejstvo za ubuduće”, zaključuje poreski savetnik.