Od skladišta za žito do najviše zgrade od drveta u švedskom gradu Eslev

Tokom Prvog svetskog rata u Švedskoj je izgrađeno devet skladišta od drveta kako bi se obezbedilo snabdevanje žitom u teškim i neizvesnim vremenima u Evropi.

Skladišta su pravljena u ravnicama gde se gajilo žito, daleko od obale Eresundskog prolaza, tako da do njih nije mogla da dobaci artiljerija sa neprijateljskih brodova. Drugi kriterijum za lokaciju bila je dobra železnička povezanost.

Jedno od njih je napravljeno i u gradu Eslev (Eslöv – koji se nalazi 35 kilometara severoistočno od Malmea), a drvenu konstrukciju su uradili Karl Forsel (Carl Forsell) i Erik Hubendik (Erik Hubendick), dok je eksterijer dizajnirao čuveni švedski arhitekta Gunar Asplund.  

Danas su sačuvana ukupno tri magacina. Nijedan od njih nije korišćen za prvobitnu namenu, a magacin u Eslevu je jedini koji je preuređen u stanove.

Ova zgrada je do početka 1980. godine korišćena kao mesto za odlaganje žita, da bi dugi niz godina nakon toga skladište bilo pod pretnjom rušenja, ali je 2006. prodato građevinskoj kompaniji Midroc Property Development za 75.000 švedskih kruna (oko 6.500 evra). Arhitekta nove zgrade je Kurt Salomon-Sorensen (Curt Salomon-Sorensen).  

Kako kaže jedna od stanarki ove zgrade Laila Fast Petrović, skladište izgrađeno od drveta 90 godina kasnije spašeno je zahvaljujući velikoj posvećenosti meštana da se ne sruši, već da mu se nađe namena.

„Tokom Prvog svetskog rata došlo je do nestašice žitarica i švedski Državni komitet za skladišta i hladnjače predložio je da se izgradi veći broj skladišta za hitno skladištenje hrane. Kada je Lagerhuset (skladište) ponovo ušao u proces rekonstrukcije, grede i stubovi su sačuvani koliko je to bilo moguće. Ovi istorijski detalji su kombinovani sa modernim kuhinjama i kupatilima visokog standarda. Danas je ova drvena zgrada u Eslevu od istorijskog značaja, ima deset spratova, 31 stan sa etažnim grejanjem, i oni su u proseku površine od 60 do 170 kvadratnih metara“, kaže naša sagovornica.

Ko je imao priliku da vidi ili boravi u najvišoj zgradi od drveta u Švedskoj, verovatno ne bi pretpostavio da je tu bilo skladište žita, ali sačuvana je kompletna dokumentacija i arhiva nastanka ovog zdanja i rekonstrukcije zgrade.

Sve je to lepo izloženo u holu – kao da ste ušli u muzej, pa ne treba da čudi što je ovo jedna od najpoznatijih stambenih jedinica u ovoj skandinavskoj zemlji.

Zgrada je moderno opremljena, sa senzorima na ulazu, posebnim odeljkom za bacanje smeća i garažama sa nadstrešnicom za stanare. Zanimljivo je da se pored nje u trenutku kada smo ovde boravili nalazilo gradilište, ali se radnici uopšte nisu čuli što govori o dobroj izolaciji, ali i mehanizaciji na gradilištu.

Nekadašnje skladište možemo nazvati zelenom modernom zgradom i označiti ga kao još jedan vid odgovornosti u smislu čuvanja energije i praktičnosti življenja.