(FOTO) Planina koju su pohodili Argonauti u potrazi za zlatnim runom – Avala

Beograd je jedna od omiljenih destinacija stranim turistima, kako zbog lepote samog grada, tako i zbog okoline, koju svakako vredi istražiti. Jedno od omiljenih izletišta Beograđana, ali i mnogih drugih za beg od svakodnevne vreve je planina Avala. Naročito je privlačna za planinare, arheologe i ljubitelje netaknute i lekovite prirode.

Iako je „jedva“ planina prema geografskim kriterijumima, visoka je 511 metara, a tih 11 ekstra metara joj dozvoljavaju da se uvrsti u planine, a ne u brda.

Od davnina je planina Avala bila poznata kao mesto gde se iskopavala najkvalitetnija ruda i upravo su olovo, srebro, gvožđe, cinobarit, živa i neki plemeniti metali proslavili ovo područje tokom srednjeg veka. O ovoj Rimskoj naseobini i danas svedoče davno napuštena rudarska okna u rudniku žive Šuplja stena, podno Avale, a u svetu je naša planina poznata po karakterističnom, plavo – zelenom mineralu, jedinstvenom u svetu, koji je po planini nazvan – Avalit. Ovaj mineral se danas čuva u zbirci retkih minerala u Prirodnjačkom muzeju.

Avala se nalazi 16,6 km južno od Beograda i predstavlja severni kraj šumadijske grede, koja se od Rudnika provlači kroz nisku Šumadiju i predstavlja razvođe između slivova Save i Dunava.

Krajem 2007. godine Skupština grada Beograda proglasila je Avalu zaštićenim prirodnim dobrom sa ukupnom površinom od 489 hektara. Knez Miloš je 1859. godine odlučio da se Avala zagradi i zaštiti, a 1936. godine je proglašena nacionalnim parkom, a Predsedništvo Narodne Skupštine 1946. godine odlučuje da bude proglašena dobrom od opšteg značaja.

Na zaštićenom području ima oko 600 biljnih vrsta, mnoge imaju lekovita svojstva, a neke biljke predstavljaju prirodne retkosti, kao što su zanovet, zlatan i zelenika. Avala je dobro pošumljena samoniklim drvećem, a jednim delom je pod zasađenom borovom šumom.

Legenda o zlatnom runu

Prema jednoj od priča, Avalu su pohodili i legendarni Argonauti u potrazi za Zlatnim runom. Poznato je tumačenje epa koji je u 3. veku p. n .e. spevao Apolonije sa Rodosa, (starogrčki pesnik i glavni bibliotekar Aleksandrijske biblioteke). Prema njegovoj priči, Argonauti su pod komandom Jasona na lađi Argo, ploveći rekom Istar (Dunav) doplovili do velike pustinje Laurion (Deliblatska peščara) i planine Angurion (Avala) u potrazi za zlatnim runom za koje se verovalo da je sakriveno na vrhu planine.

Avala u Beogradu se može pohvaliti sa osam planinskih izvora čiste vode, a najpoznatiji su: izvor Ledinac, Sakinac, Kamenac i Vranovac. Posetioci se na ovim mestima uvek mogu osvežiti čistom izvorskom vodom. Zasigurno najpoznatiji je izvor Sakinac, sa kojeg je korišćena voda u fabrici piva Đorđa Vajferta. Izvor je dobio ime po sakama – buradima za vodu sa dva točka, koja su se konjskim zapregama dopremala do naselja.

Šta treba videti

Posle Prvog svetskog rata, lokalno stanovništvo pronašlo je veći broj grobova srpskih vojnika poginulih u ratu, među njima i grob jednog neznanog srpskog vojnika. Narod okolnih sela je tom vojniku 1922. podigao skromni spomenik. Kasnije je Državni odbor za podizanje spomenika Neznanom junaku odlučio da mu se na vrhu Avale podigne reprezentativniji spomenik. Projekat za spomenik izradio je vajar Ivan Meštrović, u obliku mauzoleja sa karijatidama koje predstavljaju žene u narodnim nošnjama iz svih jugoslovenskih krajeva. Spomenik je građen od jablaničkog granita od 1934. do 1938. godine. Za potrebe građenja ovog spomenika 1934. godine dinamitom su razrušeni ostaci srednjovekovnog grada Žrnova, što i danas nailazi na oštru osudu među istoričarima.

U neposrednoj blizini je i Spomenik sovjetskim ratnim veteranima koji su tu poginuli u avionskoj nesreći 19. oktobra 1964.

Na nižem vrhu Avale, izgrađen je 1965. godine Avalski TV toranj, po projektu arhitekata Uglješe Bogunovića i Slobodana Janjića, koji je srušen u bombardovanju NATO snaga 29. aprila 1999. godine. Toranj je bio najveća građevina u tadašnjoj Jugoslaviji. Obnovljen je 21. aprila 2010. godine i izgleda skoro identično kao prvobitni.

Toranj je otvoren za posetioce svakog dana osim ponedeljka. Tamo ljubitelji prirode i kulture mogu uživati u veličanstvenom pogledu koji se pruža na čitav Beograd i okolinu iz kafe restorana na vrhu do kojeg voze dva lifta. U blizini Avalskog tornja nalazi se i novoizgrađeni hram posvećen despotu Stefanu Lazareviću.

Na vrhu Avale nalazio se srednjovekovni grad-tvrđava. Srbi su ga zvali Žrnov ili Žrnovan, a Turci su mu dali ime Avala (arapski pregrada ili prepreka). Ne zna se kada je prvi put sazidan, mada mu je okolina bila naseljena još u preistorijsko doba.

Na padinama Avale 1929. godine održano je prvo takmičenje u Srbiji u tršanju na skijama, a prvo skijaško prvenstvo Srbije posle Drugog svetskog rata takođe je 1946. godine održano na ovoj planini.

Ako vas put navede u glavni grad Srbije svratite do beogradske planine i uživajte u brojnim interesantnim sadržajima za decu i odrasle, fantastičnim pogledom na beogradske opštine u podnožju i kulturnoj zaostavštini.