(FOTO) TURISTIČKE LEPOTE SRBIJE U seoskim kućama bez dimnjaka živi samo vino

Rajačke pimnice, ili, kako ih neretko nazivaju, Rajačke pivnice, nalaze se na brežuljku pored sela Rajac, nedaleko od Negotina, u istočnoj Srbiji.
To je pravo malo selo sastavljeno od tradicionalnih kamenih kuća u kojima niko ne živi, već služe isključivo za proizvodnju i čuvanje vina.

Kuće su sagrađene od tesanog kamena i brvana, sa krovovima pokrivenim ćeramidom. U selu postoji glavni trg sa česmom, i nekoliko malih trgova, oko kojih su poređane kuće i samo mesto veoma je interesantno za šetnju.

Kamene kuće u kojima ne žive ljudi

U Rajačkim pimnicama kuće imaju dva dela, donji, koji služi za pravljenje i skladištenje vina i koji je ukopan dva metra u zemlju, kako temperatura ne bi mnogo varirala tokom godine i gornji deo koji je predviđen za boravak ljudi tokom berbe. Kuće nemaju dimnjake, jer u njima niko ne živi tokom cele godine. Svaka kuća predstavlja vinski podrum, čiji vlasnici žive u selu Rajac, koje se nalazi na 15-ak minuta hoda od pimnica.

Značaj ovih naselja i njihovih struktura za stanovništvo Negotinske krajine ogleda se u činjenici da su vinski podrumi često građeni kao monumentalnije i kvalitetnije građevine od porodičnih kuća.
Svaka porodica imala je jedan ili čak više takvih podruma, koji su činili sastavni deo života svakog seljana u regionu, što se ogleda u tome da je groblje osnovano u jednom od ovih podrumskih kompleksa, u Rajačkim pimnicama, a ne u selu gde su ljudi živeli.

U centru Rajačkih pimnica nalazi se stoletno drvo duda poznato kao „zapis“, a predstavlja sveto drvo kod kog su se nekada slavile seoske slave (Sv. Trifun i Sv. Trojica) i kod koga su se završavale litije.

Vino je bilo deo mnogih rituala za rođenja i sahrane

I danas je sačuvan arhaičan i vrlo zanimljiv običaj – poslednji obredi i pogrebna ceremonija izvode se uz vino. Onima, koji imaju svoje podrume, ceremonija sahrane održava se u kompleksu podruma, dok se za ostale taj obred organizuje u selu. Tokom ceremonije svaki domaćin, glava domaćinstva uzima crno vino iz svog podruma i kada povorka prolazi pored njega, toči vino preko točkova mrtvačkih kola.

Zovu ih i pivnice, ali nema piva

Iako se često naziva Rajačke pivnice, ovo mesto zapravo nema veze sa pivom. Naziv mesta potiče od glagola piti, tako da su pimnice mesto gde se pije. Međutim, odavno je odomaćen i naziv Rajačke pivnice – ali ne dajte da vas sve ovo zbuni, u ovim pimnicama pije se samo vino.

Zbog zemljišta i klime pogodnih za razvoj vinove loze, Negotinska krajina bila je važan vinogradarski region još u doba Rimljana, od trećeg veka naše ere.

Kada je 1870-ih godina u zapadnoj Evropi bolest filoksera izazvala nestašicu vina, došlo je do procvata vinogradarstva u Negotinskoj krajini, u kojoj, zbog peskovito-krševite strukture tla, bolest nije mogla da se proširi. Tada je negotinsko vino počelo da se izvozi u celu Austrougarsku, ali i u Francusku, Englesku i Rusiju.

Vinogradarski kraj sa oko 60 vinskih podruma

Vino se iz Negotinske krajine prevozilo brodovima koji su plovili Dunavom, a Krajina je krajem 19. veka imala najveću površinu pod vinogradima u celoj Srbiji.

Kompleks Rajačke pimnice sagrađen je u periodu između sredine 18, i tridesetih godina 20. veka. Danas postoji oko 60 aktivnih vinskih podruma, a nekada ih je bilo više od 300.

Najpoznatija bela vina u Negotinskoj krajini prave se od sorti vinove loze kao što su bagrina, semijon i smederevka, a veoma su poznate i sorte sovinjon i italijanski rizling. Crna vina prave se od sorti prokupac, crni burgundac i game.

Od gore navedenih, bagrina, prokupac, vranac i smederevka spadaju u stare, autohtone sorte vinove loze.

Selo Rajac i groblje iz 19. veka

Samo selo Rajac interesantno je za obilazak, jer poseduje zanimljive stare kuće koje obiluju neobičnim detaljima, kao i crkvu u centru sela.
Sela Rajac, Rogljevo i Smedovac nalaze se nedaleko jedno od drugog. Pimnice postoje u sva tri sela, ali su Rajačke najbolje očuvane.

Na samom izlasku iz mesta Rajačke pimnice nalazi se rajačko groblje, sa oko 200 starih nagrobnih spomenika od tesanog kamena, koji datiraju iz 19. veka, izuzetno očuvani, izuzetno vredni i jedinstveni u Srbiji.

Spomenici na groblju na Belom bregu su u obliku monolitnog krsta ili visokim stubovima pokrivenih kamenom kapom. Ovi spomenici su građeni od kamena peščara i gotovo sve površine su prekrivene reljefnim ornamentima.

Spomenike su pravili isti majstori kamenoresci sa juga zemlje koji su zaslužni i za izgled najstarijih građevina u pimnicama.

Ako se nađete u istočnoj Srbiji, a ljubitelj ste vina i neobične arhitekture odvojite vremena i posetite Rajačke pimnice, nećete zažaliti.