GRAĐANI AŽURNI U PRIJAVLJIVANJU SIVE EKONOMIJE Za sedam meseci primljeno više od 10.000 prijava

Oko 600.000 ljudi u Srbiji radilo je neprijavljeno, pokazuju podaci inspektorata za rad na osnovu procena agencija za zapošljavanje i marketinških agencija koje su radile istraživanja u 2019. godini.

Sa statističkog stanovišta, siva ekonomija se razvrstava na registrovanu i neregistrovanu, sa aspekta zakonitosti na legalnu i nelegalnu, iz fiskalnog ugla na oporezovanu i oporezivu.

Posebno veliki problem predstavlјa crna ekonomija, čije je obavlјanje povezano sa kriminalnim poslovima.

Vlada Srbije u saradnji sa NALED i Evropskom bankom za obnovu i razvoj(EBRD) otvorila je jedinstveni kontakt centar tako da građani na jednostavan način mogu da prijave sivu ekonomiju.

„Građani ubuduće mogu da prijave sivu ekonomiju preko jedinstvenog Kontakt centra inspekcija ili putem onlajn formulara. U periodu od 25.marta do 19. oktobra, za sedam meseci rada, Kontakt centar je ukupno primio i obradio 10.182 predmeta“, kaže za Biznis.rs, šef jedinice za reformu inspekcija Ministarstva državne uprave i lokalne samouprave Dragan Pušara.

Naš sagovornik koji je i savetnik za inspekcije i standarde NALED, kaže da se najveći broj primedbi koje su građani podnosili uglavnom odnosilo na poskupljenje osnovnih životnih namirnica, otkaze radnicima, neizdavanje fiskalnih računa, neprijavljene delatnosti i rad na crno, kao i na nepoštovanje epidemiološko-sanitarnih mera.

„Od ukupnog broja predmeta, oni koji se tiču sive ekonomije – neprijavljeni radnici, neregistrovani preduzetnici/privrednici i neizdavanje fiskalnih računa, neuplaćivanje poreza i doprinosa, su prosleđivani Inspektoratu za rad i Poreskoj upravi koji su ih obrađivali“, naglašava Pušara.

Domaćinstva angažuju radnike na privremenim kućnim poslovima

Procenjuje se da u Srbiji više od 55.000 domaćinstava u proseku godišnje angažuje radnike za kućne poslove privremeno ili povremeno kao i da oko 10.000, uglavnom žena radi godinama na takvim poslovima, a da nisu prijavljeni i ne ide im za to radni staž.

Analiza NALED pokazala je da bi u ovoj, ali i u još nekim oblastima korisno bilo da se primeni elektronski sistem prijavljivanja sezonskih radnika koji je zaživeo u poljoprivredi i dao dobre rezultate.

Za godinu i po od kada je uveden ovaj sistem u poljoprivredi, broj prijavljenih sezonaca je porastao više nego 10 puta – sa 3.500 na oko 42.500 radnika, čime je praktično prepolovljen broj onih koji su u ovom sektoru radili na crno.

Najviše radnika na crno u trgovini i ugostiteljstvu

Od ukupnog broja zaposlenih u Srbiji, svaki peti radi na crno, a pored poljoprivrede, najviše ih je još u turizmu i ugostiteljstvu (15,1 odsto) i građevinarstvu (11,3 odsto), dok na kućnim i pomoćnim poslovima svako drugo lice radi bez ugovora i bez prava na penziono osiguranje i zaštitu od povrede na radu za svaki dan koji provede na poslu.

„Najviše prijava na osnovu podataka koje smo dobili od kolega iz Inspektorata za rad, ima u sektorima u kojima ima najviše neprijavljenih radnika. To su trgovina, ugostiteljstvo, građevinarstvo, uslužne delatnosti – frizeri, kozmetičari, kao i u proizvodnji i obradi kože i obuće“, navodi Dragan Pušara.

Od početka rada kontakt centra za prijavljivanje sive ekonomije najviše prijava građana koje su prosleđene inspektoratu za rad je za neprijavljivanje radnika i neplaćanje poreza, ukupno 740 predmeta.

„Poreskoj upravi prosledili smo prijave građana za neprijavljene radnike i neuplaćivanje poreza i doprinosa, ukupno 412 predmeta od početka rada kontakt centra“, naglašava savetnik za inspekcije i standarde NALED, Dragan Pušara.

Podsetimo, građani probleme sa sivom ekonomijom mogu prijaviti Kontakt centru republičkih inspekcija na broju 011/ 6350-322 ili preko WEB portala.