Na zarade manje od 4.874.508 dinara ne plaća se godišnji porez na dohodak građana

Ministarstvo finansija Republike Srbije zvanično je objavilo objašnjenje u vezi sa godišnjim porezom na dohodak građana za 2024. godinu, u skladu sa Zakonom o državnoj upravi i Zakonom o Vladi.

Prošle godine Poreska uprava Srbije primila je 29.667 prijava za obračun godišnjeg poreza na dohodak građana, a u objašnjenju ministarstva za prijavu za 2024. godinu ističe se da se ovaj porez odnosi samo na zaposlene koji su tokom godine ostvarili prihode znatno iznad proseka.

Prvi i najvažniji kriterijum jeste – koliko ste zaradili. Ako ste u toku 2024. godine ostvarili ukupan dohodak veći od 4.874.508 dinara, postajete obveznik godišnjeg poreza. Ta cifra nije slučajno određena, već predstavlja trostruki iznos prosečne godišnje zarade u Srbiji, koja je prema podacima Republičkog zavoda za statistiku u 2024. godini iznosila 1.624.836 dinara.

Poreski obveznici mogu biti i rezidenti i nerezidenti. Rezidenti se oporezuju za sve prihode – kako one u Srbiji, tako i u inostranstvu. Nerezidenti, s druge strane, plaćaju porez samo na prihode ostvarene u Srbiji.

Koji prihodi se oporezuju?

Prema Zakonu o porezu na dohodak građana, predmet oporezivanja su svi prihodi isplaćeni ili ostvareni u periodu od 1. januara do 31. decembra 2024. godine, bez obzira na to kada je rad obavljen. To znači da se ne gleda period kada ste radili, već kada ste primili novac.

Među oporezivim prihodima nalaze se: zarade iz radnog odnosa, prihod od samostalne delatnosti (i paušalno oporezovani i oni koji vode knjige), prihod od autorskih i srodnih prava, zarada od iznajmljivanja nepokretnosti ili pokretnih stvari, prihodi ugostitelja, sportista i sportskih stručnjaka, drugi oporezivi prihodi poput honorara, kao i prihodi iste vrste koji su ostvareni i oporezovani u inostranstvu (ako ste rezident).

Dobra vest je da se poreska osnovica može umanjiti, što znači da nećete plaćati porez na ceo iznos prihoda. Umanjenje se odnosi na već plaćeni porez i doprinose za obavezno socijalno osiguranje u Srbiji.

Na primer, ako ste kao preduzetnik paušalac već platili porez i doprinose na paušalni prihod, taj iznos se odbija pri obračunu godišnjeg poreza. Isto važi i za zarade, prihode od autorskih prava, sportiste i slično.

Kod preduzetnika koji vode knjige, ali se nisu opredelili za ličnu zaradu, prihodi se umanjuju za porez plaćen na samu delatnost. Ako jeste isplaćivana lična zarada i ona ulazi u obračun, ali se odbijaju porez i doprinosi koji su već plaćeni na teret preduzetnika.

U slučaju da ste u toku godine preplatili doprinose, odnosno ako je osnovica premašila zakonski maksimum od 6.881.640 dinara, imate pravo na povraćaj više uplaćenih doprinosa, u skladu sa Zakonom o doprinosima za obavezno socijalno osiguranje, navodi se u objašnjenju Ministarstva finansija.

Prihodi koji se dodatno umanjuju obveznicima mlađim od 40 godina

Saglasno članu 87. stav 4. Zakona, obveznicima koji poslednjeg dana kalendarske godine za koju se utvrđuje porez imaju manje od 40 godina života, godišnji zbir zarada i oporezivih prihoda dodatno se umanjuje za iznos tri prosečne godišnje zarade po zaposlenom u Republici Srbiji za tu godinu, prema podacima Republičkog zavoda za statistiku.

Ovo umanjenje ne može biti veće od iznosa godišnjeg zbira zarada, prihoda od samostalne delatnosti i prihoda od autorskih i srodnih prava i prava industrijske svojine, prethodno umanjenih za porez i doprinose.

Dakle, obveznicima mlađim od 40 godina, godišnji zbir prihoda od samostalne delatnosti i prihoda od prava, prethodno umanjen za porez i doprinose, dodatno se umanjuje za 4.874.508 dinara, koliko iznose tri prosečne godišnje zarade u 2024. godini.

U objašnjenju ministarstva finansija navodi se da, prema članu 88. Zakona, poresku osnovicu čini oporezivi dohodak umanjen za lične odbitke:

• za poreskog obveznika: 40 odsto prosečne godišnje zarade – 649.934 dinara

• za izdržavanog člana porodice: 15 procenata po članu – 243.725 dinara

Ukupan iznos ličnih odbitaka ne može preći 50 odsto dohotka za oporezivanje. Ako su dva ili više članova porodice obveznici, odbitak za izdržavane članove može iskoristiti samo jedan.

Poreska stopa zavisi od visine oporezivog dohotka – do 9.749.016 dinara iznosi 10 odsto, a preko tog iznosa računica je sledeća: 10 procenata na prvih 9.749.016 dinara i 15 odsto na razliku preko toga.

Prema članu 89a, obveznik koji uloži u alternativni investicioni fond može ostvariti poreski kredit do 50 odsto iznosa uloženih sredstava u toj godini. Pravo se ostvaruje isključivo na osnovu u potpunosti uplaćenih novčanih uloga kojima se stiču akcije, udeli ili investicione jedinice fonda. Poreski kredit ne može biti veći od 50 odsto ukupne poreske obaveze.

Ukoliko obveznik u godini ulaganja ili naredne tri godine otuđi stečene udele gubi pravo na poreski kredit. Dužan je da u roku od 30 dana obavesti poreski organ i plati iznos ranije priznatog kredita sa pripadajućom kamatom.

Ova odredba primenjuje se počev od utvrđivanja poreza za 2024. godinu.

Kada je reč o samom podnošenju prijave, u obrazloženju ministarstva stoji da je obveznik dužan da proveri podatke u prijavi, izvrši potrebne izmene ili dopune i podnese je u elektronskoj formi preko portala Poreske uprave, najkasnije do 15. maja.

Ukoliko prijava nije postavljena (na primer, jer je u prijavi korišćen broj pasoša kao identifikator ili podaci nisu blagovremeno dostavljeni), obveznik mora samostalno popuniti i podneti prijavu elektronskim putem do navedenog roka.

Nerezidenti moraju prijavu podneti preko poreskog punomoćnika, u skladu sa Zakonom o poreskom postupku i administraciji. Poseban slučaj su autorski honorari i ugovorena naknada za rad.

.