Paušalci bez obaveza, frilenseri plaćaju godišnji porez na dohodak do 15. maja

Rok za plaćanje godišnjeg poreza na dohodak građana ističe 15. maja. Svi koji imaju zaradu ili dobit iznad neoporezivog iznosa od 4.269.564 dinara u obavezi su da plate godišnji porez.

U obveznike plaćanja ovog poreza, prema rečima poreske savetnice Zvezdane Pisarević, spadaju zaposleni, preduzetnici, svi koji imaju i druge, dodatne prihode u toku godine i frilenseri.

“Ovo je porez za fizička lica, jer se i zove ‘porez na dohodak građana’, a frilenseri su fizička lica koja ostvaruju prihod i samim ti su u obavezi da plate godišnji porez. Kod frilensera se gleda godišnji promet umanjen za plaćeni porez i doprinose prema predatim poreskim prijavama. Ako iznos koji im ostaje kao neto prelazi godišnji limit za oporezivanje godišnjim porezom, u obavezi su da plate godišnji porez. Ukoliko su mlađi od 40 godina, onda se na njih primenjuje pravilo dodatne poreske olakšice”, objašnjava propise naša sagovornica.

Zaposleni gledaju iznos neto plate, a preduzetnici oporezivu dobit u Poreskom bilansu.

Prema Zakonu o porezu na dohodak građana, prihodi koji se oporezuju su zarada, kao i oporezivi prihod od samostalne delatnosti, autorskih i srodnih prava i prava industrijske svojine. Porez se obračunava i plaća za prihode od nepokretnosti, od davanja u zakup pokretnih stvari, zatim na prihod sportista i sportskih stručnjaka, kao i od pružanja ugostiteljskih usluga (izdavanje sopstvenih nekretnina u turističke svrhe).

Takođe, ovaj porez utiče i na prihode ostvarene i oporezovane u drugoj državi.

“Poreska uprava je postavila poreske prijave na portal e-porezi, tako da svako ko nije siguran da li treba da plati godišnji porez ili ne može da ode na portal Poreske uprave, da se uloguje svojim elektronskim potpisom i pogleda da li postoji poreska prijava za godišnji porez”, kaže Pisarević.

Da li paušalci plaćaju ovaj porez?

Jedna velika grupa privrednika, odnosno preduzetnika koji su paušalno oporezovani, često ima nedoumice – da li su u obavezi da plate godišnji porez na dohodak građana?

“Paušalci nisu u obavezi da plaćaju porez na dohodak građana jer oni ne vode knjigovodstvo, ne utvrđuju prihod i dobit, i samim tim za sve potrebe se koristi iznos iz rešenja Poreske uprave, na godišnjem nivou”, navodi Pisarević.

Ona dalje objašnjava na primeru da se za podnošenje prijave za ekološku taksu paušalcima unosi mesečna osnovica uvećana 12 puta za svaki mesec u godini, i to se računa kao prihod.

“Koliko je meni poznato, do sada osnovica ni za jedno poresko rešenje za paušalce nije prelazila 1/12 iznosa koji se smatra prihodom za oporezivanje godišnjim porezom”, ističe Pisarević.

Osim paušalno oporezovanih preduzetnika godišnji porez na dohodak se ne plaća ni na prihode od kapitala kao što su dividenda ili kamata, od kapitalnih dobitaka, gde spada i prihod od prodaje kriptovaluta. Izuzeti su i dobici od igara na sreću, prihodi od osiguranja lica i oni koji su ostvareni od rada u Organizaciji Ujedinjenih nacija.

Iznos godišnjeg poreza u 2024. godini

Prema podacima Republičkog zavoda za statistiku, prosečna godišnja zarada po zaposlenom u Srbiji isplaćena u 2023. godini iznosi 1.423.188 dinara.

Neoporezivi iznos dohotka u tom slučaju je 4.269.564 dinara i odgovara visini trostruke prosečne godišnje zarade isplaćene u prošloj godini.

Obveznik godišnjeg poreza na dohodak građana ima pravo na lične odbitke koji iznose 40 odsto prosečne godišnje zarade po zaposlenom, odnosno 569.275 dinara, kao i za izdržavanog člana porodice – 15 odsto ili 213.478 dinara.

S obzirom na to da je oporezivanje progresivno, za primenu konkretne poreske stope bitan element je iznos oporezivog dohotka.

Naime, ukoliko je poreski obveznik ostvario oporezivi dohodak u iznosu koji nije viši od 8.539.128 dinara, primenjuje se poreska stopa od 10 odsto. Ako je iznos viši do navedene sume primenjuje se ista poreska stopa, a na deo iznad toga – 15 odsto.

Svi oni koji spadaju u obveznike godišnjeg poreza na dohodak, a koji su imali manje od 40 godina na poslednji dan 2023. godine, imaju dodatno umanjenje svog neto dohotka ostvarenog putem zarada, prihoda od samostalne delatnosti, kao i prihoda od autorskih i srodnih prava i prava industrijske svojine. To umanjenje iznosi 4.269.564 dinara, što je ekvivalent za tri prosečne godišnje zarade po zaposlenom tokom te godine.