Ukupna proizvodnja mesa raste mnogo brže od stope rasta stanovništva

Prema ocenama agroekonomista, ishrana stanovništva i proizvodnja hrane na održivi način u svetu spadaju među najvažnije i najveće izazove u narednim decenijama. Meso u tome igra važnu ulogu, jer predstavlja važan deo ishrane za mnoge stanovnike širom sveta.

Globalna tražnja za mesom raste, tokom poslednjih 50 godina proizvodnja mesa se više nego utrostručila, i sada iznosi oko 340 miliona tona svake godine, kaže za Biznis.rs agroekonomista dr Vojislav Stanković.

Sa druge strane, proizvodnja mesa ima veliki uticaj na životnu sredinu – povećanje emisije gasova staklene bašte, uticaj na poljoprivredno zemljište i korišćenje slatke vode. Zato je jedan od najvećih globalnih izazova proizvodnja i konzumiranje mesa, mlečnih proizvoda i drugih proteinskih proizvoda na način koji smanjuje njegove uticaje na životnu sredinu, ističe Stanković.

Stanković ističe da se godišnje radi direktnog konzumiranja mesa iskoristi oko 80 milijardi životinja, i to oko 69 milijardi pilića, 1,5 milijardi svinja, 656 miliona ćuraka, 574 miliona ovaca, 479 miliona koza, a za proizvodnju goveđeg mesa 302 miliona goveda.

On kaže da posmatrano na globalnom nivou svaki stanovnik u proseku potroši oko 43 kilograma mesa. Najveća potrošnja, veća od 100 kg je u SAD i Australiji do samo pet kilograma u Indiji.

Kako se ističe, trenutno se na globalnom nivou proizvodi oko 800 miliona tona mleka svake godine, što je 2,5 puta više nego pre pedeset godina.

Globalna dinamika rasta stanovništva, posebno u dvadesetom veku doprinosi i bržem rastu ukupne proizvodnje mesa, kaže Stanković i dodaje da je potrebno ukazati na promene potrošnje mesa posmatrane po glavi stanovnika, a ovi trendovi se mogu gledati kao vremenski.

Kao globalni prosek, potrošnja mesa po glavi stanovnika porasla je za približno 20 kilograma od 1961. Porast u trendovima potrošnje mesa po stanovniku govori da ukupna proizvodnja mesa raste mnogo brže od stope rasta stanovništva. Rast potrošnje mesa po glavi stanovnika najizraženiji je u zemljama koje su prošle snažnu ekonomsku tranziciju – potrošnja po glavi stanovnika u Kini porasla je približno 15 puta od 1961, a u Brazilu se gotovo učetvorostručila. Glavni izuzetak od ovog obrasca je Indija gde dominantna laktovegetarijanska preferencija znači da je potrošnja mesa po glavi stanovnika trenutno gotovo potpuno ista kao 1961. godine sa manje od četiri kilograma po osobi, navodi Stanković.

On dodaje da je potrošnja mesa najveća u zemljama sa visokim dohotkom (najveća u Australiji, koji troše oko 116 kilograma po osobi). Prosečni Evropljanin i Severnoamerikanac troše skoro 80 kilograma, odnosno više od 110 kilograma.

Međutim, promene u potrošnji u zemljama sa visokim dohotkom bile su mnogo sporije. Većina je stagnirala ili čak opadala tokom poslednjih 50 godina. Trendovi potrošnje širom Afrike su različiti – neke zemlje troše samo 10 kilograma po osobi, oko polovine kontinentalnog proseka. Zemlje sa višim prihodima, poput Južne Afrike, troše između 60-70 kilograma po osobi.

Kada se pogleda potrošnja po vrstama mesa, kao globalni prosek, potrošnja svinjskog mesa po glavi stanovnika najveća je među mesnim proizvodima – i to oko 16 kilograma. Zatim sledi živina sa 15 kilograma, goveđe meso sa devet kilograma, a ovčije i kozije meso po dva kilograma po glavi stanovnika, ističe Stanković.

On takođe ukazuje da se trendovi potrošnje značajno razlikuju od zemlje do zemlje. Na primer, u Kini svinjsko meso čini oko dve trećine potrošnje mesa po glavi stanovnika. U Argentini dominira meso govedine i bivola, koje čine više od polovine potrošnje. Novozelanđani imaju mnogo jaču preferenciju od ovčjeg i kozjeg mesa u odnosu na globalni prosek, konzumirajući skoro 20 kilograma po osobi.