Usporen odlazak radnika iz Hrvatske u prošloj godini

Podaci Hrvatskog zavoda za zapošljavanje (HZZ) za 2021. godinu pokazuju da su iseljavanja ostala ispod nivoa 2019. godine, dok su doseljavanja u delu županija premašila brojke pre korona krize.

Nakon što je u prvoj godini pandemije korona virusa smanjena prekogranična prostorna mobilnost u svim županijama rezultirala padom broja i iseljenog i doseljenog stanovništva, u 2021. godini migracije su se u oba smera u svim županijama povećale.

Uz broj zaposlenih, koji je znatno premašio pretkrizne nivoe, jedno od obeležja tržišta rada u Hrvatskoj već duže vreme je i manjak određenih profila radnika. U takvoj situaciji pojačan je i fokus na migracije, a Hrvatski zavod za zapošljavanje (HZZ) pozabavio se analizom iseljavanja i doseljavanja po županijama, kako hrvatskih državljana tako i stranaca, prenosi Poslovni dnevnik.

Odnos iseljenih i doseljenih lane se kretao od 1,5:1 u Splitsko-dalmatinskoj županiji do 3,9:1 u Međimurskoj, za koju je to zapravo osetno poboljšanje u odnosu na prethodnih nekoliko godina kada je taj odnos bio oko 5:1. U većini županija taj je odnos je danas osetno povoljniji nego recimo 2017. godine, u kojoj se iz Hrvatske iselilo najviše građana od njenog ulaska u EU.

Pre pet godina na jednog “povratnika” bilo je više od 10 iseljenih u četiri slavonske županije (Vukovarsko-sremskoj, Brodsko-posavskoj, Požeško-slavonskoj i Osječko-baranjskoj), zatim u Međimurskoj i Koprivničko-križevačkoj županiji. Poređenja radi, iste godine je u Dubrovačko-neretvanskoj županiji na dva iseljena bio jedan doseljeni, a toliki odnos zabeležen je i prošle godine. Ta županija je ujedno, u odnosu na 2019. godinu kada je na odnos iseljenih i doseljenih praktično bio izjednačen, i jedina u kojoj je zabeleženo pogoršanje odnosa.

Na velike razlike spoljnih migracija hrvatskih državljana uticale su, između ostalih, i srazmerno velike razlike po županijama u prosečnim neto platama zaposlenih sa završenom srednjom. Iako je raspon stopa nezaposlenosti danas osetno manji nego prethodnih godina, i te su razlike proteklih godina imale uticaja na (veće ili manje) spoljne migracije u pojedinim delovima Hrvatske.

Konačno, iz podataka HZZ-a proizlazi da je i položaj na obali Jadrana činilac koji utiče na manje neto iseljavanje.

Najviše odlazaka iz Dubrovnika

Istovremeno, u novije vreme sve veću pažnju izazivaju spoljne migracije stranaca. Podaci po županijama za prošlu godinu pokazuju da se samo u Dubrovačko-neretvanskoj županiji više stranaca iselilo nego doselilo (853 prema 907), dok većina ostalih jadranskih županija zapravo prednjači po većem doseljavanju u odnosu na iseljavanje stranaca. U toj grupaciji je i Grad Zagreb sa 6.532 lane doseljena strana državljana nasuprot njih 2.951 koji su se iselili iz hrvatske metropole.

U analizi HZZ-a u vezi sa tim migracijama zaključuje se da su razlike između županija u relativnom broju doseljenih stranaca određene najpre razlikama u stopi nezaposlenosti. Stopa nezaposlenosti koja je manja za npr. 10 procentnih poena (pp) povezana je sa nivoom broja doseljenih stranaca i broja iseljenih državljana većim za 2,8.

Nasuprot tome, razlike u prosečnoj neto plati i geografskom položaju ne utiču na relativan obim doseljavanja stranaca. Razlike u stopi nezaposlenosti objašnjavaju više od tri četvrtine razlika u relativnom broju doseljenih stranaca. Ukratko, stranci dolaze tamo gde su potrebe za stranom radnom snagom veće.