Kada banke prodaju dugove svojih klijenata?

Dugovi građana prema bankama mogu biti ustupljeni isključivo drugoj banci, tako da pravna lica koja nisu banke ne mogu kupovati potraživanja banke od građana.

Međutim, kako ističu iz Narodne banke Srbije (NBS) isti režim se ne primenjuje na ustupanje potraživanja banke prema preduzetnicima i poljoprivrednicima, s obzirom da banke pod određenim uslovima, a radi smanjenja loše aktive, mogu da ustupe i drugom pravnom licu potraživanja od preduzetnika i poljoprivrednika koja smatraju problematičnim.

Prema rečima advokata, banke u najvećem broju slučajeva kada razmatraju ustupanje potraživanja kod kojih postoji neki od problema sa naplatom, uglavnom skupe veći broj potraživanja prema više dužnika i onda razmatraju na koji način postupiti prema takvim dužnicima.

“Ipak, banke će u skladu sa svojom politikom poslovanja, kao i na osnovu procene vrednosti potraživanja, odlučiti na koji način će i kome ustupiti dugove preduzetnika ili poljoprivrednika, čiji su dugovi problematični, odnosno veoma bliski zoni nenaplativosti. U svakom sličaju banka neće preduzimati sistem ustupanja potraživanja nekom drugom licu dok neiscrpi sopstvene mehanizme naplate”, objašnjavaju advokati.

Iz NBS za Biznis.rs kažu da se u prethodnom periodu intenzivno radilo na unapređenju okvira za rešavanje problematičnih kredita privrede i građana, što je rezultiralo istorijskim minimumom pokazatelja problematičnih kredita od 3,26 odsto na kraju juna 2022. godine.

“Narodna banka je identifikovala različite nivoe ograničenja i modalitete ustupanja potraživanja od fizičkih lica u uporednoj praksi u državama iz regiona i Evropske unije, sagledavajući ih kroz prizmu rizika i potencijalnih idejnih rešenja u nacionalnim okvirima”, navode naši sagovornici.

Iako je u nekim državama iz okruženja i Evropske unije omogućena prodaja potraživanja banaka od građana i drugim pravnim licima upravo polazeći od uporednih analiza, specifičnosti nacionalne regulative i karakteristika domaćeg tržišta, Narodna banka Srbije smatra da je u trenutnim okolnostima i u lokalnim okvirima u potpunosti adekvatan važeći režim prodaje potraživanja banke od fizičkog lica, s obzirom na to da se najviši stepen zaštite prava korisnika finansijskih usluga može postići jedino ako se potraživanja od građana prodaju isključivo licima koja su pod nadzorom Narodne banke Srbije – u ovom slučaju bankama u Republici Srbiji.

U slučaju da banka drugoj banci ustupi potraživanje od građana to, kako naglašavaju iz NBS, ne može biti na štetu klijenta.

“Ako banka drugoj ustupi potraživanje korisnik zadržava sva prava koja su ugovorena, kao i pravo isticanja prigovora prema drugoj banci koje je imao i prema prvoj banci. Druga banka ne može klijenta dovesti u nepovoljniji položaj od položaja koji bi imao da to potraživanje nije preneto i korisnik zbog toga ne može biti izložen dodatnim troškovima. Banka je dužna da o ustupanju potraživanja obavesti korisnika”, ističu iz NBS.

Takođe, banka ima obavezu da pre donošenja odluke o ustupanju potraživanja od fizičkog lica drugoj banci proceni uticaj tog ustupanja na određene parametre poslovanja, kao i da o nameravanom ustupanju obavesti Narodnu banku Srbije najkasnije 30 dana pre zaključenja ugovora o ustupanju, uz dostavljanje propisane dokumentacije.