(FOTO) Legenda o ljubavi kralja i njegove neveste živi u Dolini jorgovana

U dolinama reka Ibar i Raška, od Kraljeva ka jugu, sve do ispod Novog Pazara rođena je srpska srednjovekovna država. Dolina jorgovana jedan je od lepših predela Srbije i predstavlja mitsko mesto u dolini reke Ibar.

Nastala na području Starog Rasa i Raške, ovde se i danas nalazi velika zaostavština Nemanjića. Neke od tih spomeničkih celina, zajedno sa impresivnom prirodom ovog kraja, pod zaštitom su UNESCO kao važni stubovi istorije celokupnog čovečanstva.

Već sedam vekova cveće jorgovana krajem aprila svojom bojom i mirisom krasi čitavu Ibarsku klisuru i otkriva jednu od najromantičnijih legendi.

Ona kaže da je kralj Uroš I, iz velike ljubavi prema svojoj nevesti Jeleni Anžujskoj, francuskoj princezi, čitavu dolinu zasadio jorgovanom da bi se osećala kao u rodnoj Provansi.

Romantičan gest dostojan i mnogo većih kraljeva zauvek je srce lepe Francuskinje vezao za divlju i neobičnu zemlju u kojoj će postati omiljena kraljica, a zatim i svetica. Upamćena je kao Jelena Anžujska, majka dvojice kraljeva, Dragutina i Milutina.

Dolina jorgovana i reka Ibar je prostor kojim su prolazila i keltska plemena, rimske legije i razni drugi osvajači, ali jedino su se Srbi tu zadržali, prepoznajući u ovom prostoru zemlje suštinsku povezanost sa njima.

Ova dolina predstavlja vekovno prožimanje istorije, kulture, tradicije, mešanje velikih događaja u spletu sa mitovima i legendama, gde stvarni istorijski događaji često izgledaju kao bajka, a mitovi i legende, svojom uverljivošću i smislom, liče na realna zbivanja.

Mnogo toga čini Dolinu izuzetnom i bajkovitom

Šume pune tajni i prirodnih blaga i strme strane koje svojim stenama čine okomitu liticu ka Ibru, i crni bor koji iz kamena raste natkriljujući spomenik u obliku srpskog vojnika posvećenog Ibarskim junacima iz Velikog rata, samo su deo znamenitosti ove doline, piše na stranici Turističke organizacije Kraljeva (TOK).

Dolina jorgovana i njeni cvetovi vekovima opstaju označavajući ljubav i poštovanje koje je narod gajio prema plemenitoj kraljici, čuvenoj po svojoj mudrosti i obrazovanju.

Jelena Anžujska doprinela je značajno kulturnom usponu srednjovekovne srpske države, na dvoru je imala prvu biblioteku i podsticala je prepisivanje knjiga u manastirima.

Crkva ju je posle smrti kanonizovala kao sveticu, a u njenu čast se početkom maja održava međunarodna manifestacija „Dani jorgovana“ kada, osim Kraljeva, ožive i srednjovekovni grad Maglič i manastir Žiča.

Manastir Gradac se nalazi u istoimenom selu na obroncima planine Golije. Ovaj manastir je zadužbina Jelene Anžujske i nema pisanih podataka o vremenu gradnje manastira, ali se veruje da je završen do 1276. godine. Osnovan je kao veliki muški manastir. Ktitorka ga je bogato opremila i o njemu se posebno starala. Bio je zaštićen masivnim zidom i imao je dva ulaza.

U obradi arhitekture pojavljuju se gotički i romanogotički elementi, dok po prostornom sklopu gradačka katedrala pripada spomenicima raške stilske grupe. Oko 1275. oslikana je freskama koje su se samo delimično sačuvale.

Ovim prostorima i danas preovladavaju brojni manastiri, impresivne tvrđave i moćne zidine.

Zbog guste magle kojom je često bila obavijena, narod je utvrđenju nadenuo ime Maglič. Ne zna se sa sigurnošću ni kada ni ko je Maglič sagradio, ali se veruje da ga je obnovio kralj Uroš I u 13. veku. Nekada su dolinom Ibra prolazili karavani jedinim putem koji je spajao Moravsku dolinu sa Kosovom, a srpska srednjovekovna država Ras prostirala se na prostoru od Kraljeva do Novog Pazara.

Da bi zaštitio severne granice države i zadužbine svoga oca skrivene među brdima, kralj je naredio da se utvrđenje obnovi. Tvrđava Maglič je najočuvanija srednjovekovna tvrđava.

Jelena Anžujska je u poslednjoj četvrtini 13. veka podigla svoju jedinu zadužbinu, manastir Gradac. On je rađen po uzoru na Studenicu, kao dokaz privrženosti kraljice Jelene dinastiji Nemanjića i kultu svetog Simeona Mirotočivog.

Ne propustite da posetite

Manastir Studenica je zadužbina velikog župana Stefana Nemanje, potonjeg Simeona Mirotočivog, koji je ujedinio srpska plemena i državice. Građena je kao uzor za sve kasnije svetinje srpske crkve. Od 1986. godine manastir Studenica je pod zaštitom UNESCO.

Posle pomirenja braće Vukana i Stefana nastao je period napretka. Sveti Sava, iguman manastira Studenica, je neumorno sa bratom Stefanom radio na državnoj i crkvenoj samostalnosti.

Manastir Žiču je podigao kralj Stefan Prvovenčani sa svojim bratom Svetim Savom početkom 13. veka, kao buduće sedište žičke episkopije i srpske crkve. To je konačno postignuto krunisanjem Stefana u Žiči za kralja i dobijanjem samostalnosti srpske arhiepiskopije .

Manastir Ljubostinja je zadužbina kneginje Milice, koja je prema legendi podigla hram na mestu gde je prvi put srela Kneza Lazara, svog supruga.

Očekuju vas i avanture

Ako dođete u ovaj kraj na proleće ili leto, trebalo bi da iskusite rafting Ibrom. Početkom jula ne propustite manifestaciju “Veseli spust”, celodnevno splavarenje Ibrom improvizovanim plovilima.

Početkom jula organizuje se Vrnjački karneval u Vrnjačkoj Banji, a u februaru se, na Svetog Trifuna ili Dan zaljubljenih, mnogi takmiče u ljubljenju na manifestaciji “Poljubi me”.

U blizini je i planina Goč, koja zimi nudi i odličnu zabavu uz noćno skijanje, ali i kvalitetan odmor.