Otežavanje poslovanja ili borba protiv pranja novca: Sporno rešenje Zakona o poštanskim uslugama

Ove godine mogao bi za zaživi novi Zakon o poštanskim uslugama koji je Vlada Srbije u vidu predloga uputila Skupštini 30. decembra, uoči novogodišnjih i božićnih praznika.

U tom predlogu, međutim, nalazi se rešenje koje je tokom javne rasprave jedna od privatnih kompanija koje pružaju poštanske usluge nazvala „suštinskom izmenom“ u odnosu na prethodna zakonska rešenja, čija primena bi mogla da ostavi nepremostive posledice na poslovanje većine operatora komercijalnog servisa.

U obrazloženju predloga novog akta Vlada Srbije je navela da je predlog Zakon o poštanskim uslugama izrađen kako bi se obezbedili uslovi za podsticanje održivosti poštanske delatnosti u eri digitalizacije, kao i uslovi da Republika Srbija uspešno postane deo jedinstvenog evropskog poštanskog tržišta.

„Neophodno je stvoriti novi regulatorni i institucionalni okvir za unapređenje stanja na nacionalnom poštanskom tržištu, što podrazumeva dalje usklađivanje sa zakonodavstvom Evropske unije i aktima Svetskog poštanskog saveza“, ističe se u predlogu Zakona koji je u Skupštinu stigao 30. decembra.

Među brojnim novinama koje ovaj akt predviđa jedna je privukla posebnu pažnju jedine privatne poštanske kompanije koja je uzela učešće u javnoj raspravi – BexExpress iz Šapca.

Iz BexExpressa su reagovali na rešenje iz člana 39. kojim se definiše pojam otkupne pošiljke – gde prodavac šalje robu kupcu, pa se pri isporuci naplaćuje poštarina i cena robe.

„Otkupna poštanska pošiljka je vrednosna pošiljka pri čijem uručenju se od primaoca preuzima iznos novca koji je na pošiljci naveo pošiljalac i koji poštanski operator uplaćuje pošiljaocu na tekući račun ili prosleđuje poštanskom uputnicom ili novčanom doznakom“, stoji u članu 39. predloga Zakona o poštanskim uslugama.

Na to rešenje je tokom javne rasprave reagovao BexExpress, ukazujući da se radi o značajnoj i suštinskoj izmeni u odnosu na prethodno rešenje, a pogotovo ako se ima u vidu učešće otkupnih pošiljki u ukupnom obimu usluga komercijalnog servisa.

„(Rešenje iz predloga novog Zakona o poštanskim uslugama) stvara značajno opterećenje u poslovanju većine operatora komercijalnog servisa, na način koji može ostaviti dalekosežne i nepremostive posledice po njihovo dalje poslovanje„, ukazali su iz BexExpressa tokom javne rasprave i stavili na sto drugačiju verziju te odredbe za predlog Zakona.

„Predlažemo da se navedena odredba izmeni na način da se otkupni iznos radi isplate u gotovini može preneti putem transakcija uplata i isplata gotovine kod poslovnih banaka, na način koji obezbeđuje sve neophodne podatke potrebne u procesima kontrola i nadzora radi sprečavanja pranja novca i finansiranja terorizma i suzbijanja sive ekonomije“, sugerisali su iz BexExpressa.

Ministarstvo informisanja i telekomunikacija, koje je predlagač zakona, nije prihvatilo takav predlog, uz obrazloženje da je uplata na tekući račun implementirana na zahtev poštanskih operatora, a u skladu sa odredbama Zakona o sprečavanju pranja novca i finansiranja terorizma, čiji su obveznici.

„Imajući u vidu da mali broj korisnika nema tekuće račune, navedeni predlog je dopunjen mogućnošću da se isplata vrši i putem poštanske uputnice i novčane doznake. Na ovaj način isplata novčanih iznosa vršiće se na zakonom predviđeni način, a daće se i značajan doprinos u borbi protiv pranja novca u okviru poštanske delatnosti„, odgovorilo je ministarstvo, odbijajući predlog BexExpressa.

U obrazloženju predloga Zakona ocenjeno je i da se takvim rešenjem smanjuje količina gotovine u poštanskim tokovima, a samim tim i rizik od pranja novca i finansiranja terorizma.

Iz tog razloga u predlogu Zakona o poštanskim uslugama stoji da zaposleni kod poštanskog operatora pri prijemu vrednosnih pošiljaka mora da izvrši uvid u ličnu ispravu korisnika sa fotografijom i evidentira registarski broj lične isprave i kada su u pitanju poštanske uputnice.

Cilj je, kako stoji u obrazloženju, utvrđivanje identiteta pošiljaoca i sprečavanje pranja novca i finansiranje terorizma, odnosno prometa robe neregistrovanih subjekata.

Podsetimo da je u Zakonu o poštanskim uslugama koji je trenutno na snazi propisano da je otkupna poštanska pošiljka „vrednosna poštanska pošiljka pri čijem uručenju se od primaoca preuzima iznos novca koji je na pošiljci naveo pošiljalac i koji poštanski operator dostavlja pošiljaocu na tekući račun, naznačenu adresu ili se isplaćuje u prostorijama poštanskog operatora“.