Dobrim izborom sorte i stvaranjem odgovarajućih uslova od gajenja voća u Srbiji može da se živi

U organizaciji Poljoprivrednog fakulteta u Novom Sadu i Naučnog voćarskog društva održana je naučna konferencija u oblasti voćarstva i vinogradarstva. Na otvaranju 16. Međunarodnog kongresa voćara i vinogradara u Vrdniku, ministar za brigu o selu Milan Krkobabić poručio je da su voćarstvo i vinogradarstvo razvojna šansa Srbije.

Učesnici konferencije saglasni su da je novi podstrek razvoju voćarstva u Srbiji doneo projekat „500 zadruga u 500 sela“, jer je više od 30 odsto sredstava otišlo u ruke zadruga za voćarske programe.

Prof. dr Zoran Keserović sa Poljoprivrednog fakulteta u Novom Sadu izložio je stanje u voćarstvu i tendencije razvoja uz konkretne predloge za ulaganja.

“Četvoročlana porodica koja u plasteničkim uslovima na pola hektara gaji dvorodnu sortu maline „ersandira“ ili na jednom hektaru borovnicu sorte „juk“, može pristojno da živi”, kaže Keserović.

Voćarstvo je veoma važna grana poljoprivredne proizvodnje u Srbiji. Proizvodnja voća čini oko 11 odsto vrednosti ukupne poljoprivrede.

“Svedoci smo ekspanzije voćarske proizvodnje u poslednjoj deceniji. Razvoj voćarstva ne ogleda se samo u povećanju površina pod voćnjacima, već prvenstveno u uvođenju savremenih tehnologija gajenja voćaka po ugledu na razvijenije regione u Evropi”, objašnjava Keserović.

Savremeni koncept gajenja voća pretpostavlja velike gustine sadnje, kvalitetan sadni materijal, ostvarivanje redovnih i veoma visokih prinosa plodova vrhunskog kvaliteta, odnosno primena tehnologija prilagođenih klimatskim promenama.

“Prirodni uslovi u pojedinim regionima Srbije ne odgovaraju drugim oblastima biljne proizvodnje, ali su zato pojedine voćne vrste u tim regionima našle optimalno mesto za postizanje vrhunskih rezultata po kvalitetu, prinosu i prihodu. Ako uslovi nisu odgovarajući, čak i najbolja sorta uz najbolju agro i pomo-tehniku neće dati dobre rezultate. Uzimajući ovo u obzir, kao i činjenicu da su voćke višegodišnje biljke, veoma je važno umanjiti bilo kakve rizike uticaja spoljne sredine”, naglašava Keserović.

On ističe da su najznačajniji limitirajući faktori za postizanje visokog prinosa voća i kvaliteta plodova u agroekološkim uslovima Srbije pre svega niske zimske temperature, kasni prolećni mrazevi, grad, nagla promena temperatura u zimskom periodu, visoke letnje temperature, relativna vlažnost vazduha, suša, bolesti i štetočine, ožegotine listova i mladara, alternativna rodnost i u poslednje vreme pojava olujnih vetrova.

Voćarska proizvodnja u Srbiji najvećim delom se obavlja na otvorenom. Bezobzira na nivo ulaganja u proizvodnju, rizik od gubitka prinosa usled dejstva faktora spoljašnje sredine uvek postoji.

Usled globalnih promena klime ovakve ekstremne godine sve su češće. Povećanjem intenzivnosti proizvodnje putem instaliranja sistema za navodnjavanje, protivgradnih mreža, anti-frost sistema i dr. smanjuju se rizici po prinos. Međutim, radi se o skupim investicijama koje su rentabilne jedino u agroekološkim uslovima koji odgovaraju odabranoj voćnoj vrsti.

“U Srbiji postoji veliki broj voćnih zasada koji su podignuti na neodgovarajućim lokalitetima, te neredovno rađaju, daju niske prinose ili lošiji kvalitet plodova. Primer za to su zasadi kajsije, breskve ili trešnje u ravnici ili sadnja voćaka na zemljištu sa visokim nivoom podzemnih voda usled čega dolazi do sušenja stabala”, objašnjava naš sagovornik.

Prema analizama po voćnim vrstma najveće povećanje proizvodnje proteklih godina imala je jabuka. U poslednjih 20 godina najmanji prinos je bio 2002. godine 95.584 tone, a najveći 2013. godine 516.41 tona. Prosečan prinos u poslednjih pet godina iznosi 445.705. tona.

Vodeća voćna vrsta u Srbiji je i dalje šljiva, koja je najmanji prinos imala 2002. godine 197.486 tona, a najveći 2013. godine 606.594 tone.

Kako unaprediti voćarstvo u Srbiji

Da bi se u Srbiji unapredila proizvodnja voća prof. dr Zoran Keserović smatra da bi trebalo obratiti pažnju na nekoliko faktora.

“Veoma je važno podizanje voćnih vrsta i sorti u odgovarajućim agroekološkim uslovima, uvođenje tehnologija prilagođenih klimatskim promenama (protivgradne mreže, fertirigacija), primena biljnih regulatora rasta. Trebalo bi unaprediti gajenje jagodastih voćnih vrsta u zaštićenom prostoru. Neophodno je i uvođenje savremene mehanizacije pogotovo u berbi plodova (platform, tresača), udruživanje u zadruge, uvođenje integralnog i organskog koncepta proizvodnje. Merama ekonomske i agrarne politike bi trebalo još više stimulisati voćarsku proizvodnju, jer se ova proizvodnja pokazala kao dobar model rešavanja ekonomskih, socijalnih i demografskih problema”, zaključuje Zoran Keserović.