Holivud više ne stanuje u Los Anđelesu

Od nastanka američke filmske industrije pa praktično do današnjih dana, pet najvećih filmskih studija u „zemlji snova“, u Holivudu – mitskom, ali i geografskom području na širem području Los Anđelesa – žarilo je i palilo svetskim tržištem sedme umetnosti.

Međutim, moderno doba donelo je nove tehnologije, a sa njima i nove (pre)bogate kompanije u industriji zabave, koje su, u borbi za prevlast na globalnom tržištu, preuzele nekadašnje lidere u filmskoj produkciji, i to više zbog njihovih obimnih autorskih kataloga, a manje zbog tehničkih mogućnosti ili lokacije.

U umetničkom i kulturno-istorijskom smislu, Zlatno doba Holivuda završilo se još krajem šezdesetih godina XX veka, kada su nekadašnje dive zamenile glumačke i rediteljske zvezde nove generacije, donevši takozvani “novi talas”, i sveži duh u koji je delimično bio umešan i senzibiitet evropskih autora.

U nosioce tog talasa ubrajani su Kopola, Ćimino i Skorseze (Copolla, Cimino, Scorcese), između ostalih, a slobodu koju su imali u svom izražaju “podelili” su i sa drugim mladim zvezdama u nastajanju, kao što su Spilberg i Lukas (Spielberg, Lucas), koji su otvorili vrata kulturi blokbastera sredinom sedamdesetih, a koja se održala do današnjih dana.

Blokbasteri su, doduše, opstali kao fenomen, ali uslovi u kojima oni nastaju su sada značajno drugačiji nego pre četrdesetak godina.

Da li novi Holivud čine Netflix, Disney, Warner Bros. i Amazon?

Pet popularnih “mejdžora” – najvećih studija u Holivudu – su zajedno smešteni u krugu od samo 24 kilometra unutar granica Los Anđelesa. To su Paramount, Universal, Columbia, Warner Bros. i Walt Disney. Najstariji studijski kompleks među njima pripada kompaniji Universal, a najmlađi, i ujedno jedini koji od svog osnivanja nije prešao u ruke drugog vlasnika je studio Walt Disney.

Oni i dalje obuhvataju 80-85 odsto američke godišnje filmske produkcije, ali sve manje zaista snimaju u prostorima originalnih studija, a sve više na povoljnijim lokalitetima u SAD, i ostatku sveta.

Studio Columbia Pictures je osnovan još 1918. godine, a tokom decenija je u sebe “usisao” mnoge druge poznate, manje producentske kuće, kao što su TriStar ili Castle Rock Entertainment. Njegov vlasnik  je od 1989. godine japanska korporacija Sony, koja ga je preuzela za tada neverovatnu sumu od 3,4 milijarde dolara.

Iako je Sony i dalje vlasnik Columbia Pictures, već godinu-dve se pominje mogućnost spajanja u sve veći biznis kompanije Walt Disney – pogotovo zato što Sony ne može da se pohvali velikim profitom na svetskim blagajnama, za razliku od Walt Disney-a, koji već kontroliše takve gigante kao što su Pixar, Marvel, LucasFilms ili 20^th Century Fox i na godišnjem nivou ostvaruje zaradu između pet i deset milijardi dolara.

Disney, pored toga, od prošle godine ima i sopstvenu striming platformu Disney+, na kojoj plasira eksluzivan originalan sadržaj, kao na primer nove igrane serije iz sveta Ratova zvezda.

A kada je o striming platformama reč, i uopšte podeli snaga u savremenoj filmskoj industriji, trenutno postoje samo dva dovoljno jaka takmaca koji mogu da se suprotstave kompaniji Disney.

Jedan je Warner Bros. sa ogromnom holividskom tradicijom i vlasničkom podrškom u vidu velikog medijskog i telekom operatera AT&T, koji se nedavno spojio sa kompanijom Discovery i najverovatnije će promeniti svoje ime i logo (najverovatnije u neinventivno Warner Bros. Discovery), tvoreći giganta vrednog 120 milijardi dolara. Warner Bros. ima svoju striming platformu u vidu već “iskusnih” HBO GO i HBO Max varijanti, a ističe da će ulagati oko 20 milijardi dolara u originalnu produkciju na godišnjem nivou.

Drugi je Netflix, koji je i zvanično najbogatija kompanija u svetu šou-biznisa, sa oko 200 milijardi dolara, i čija produkcija nadmašuje konkurentsku. Ipak, Netflix još uvek nema toliko širok portfolio kao Warner Bros. ili Disney, ali se iz godine u godinu približava sve većom brzinom i svojom prepoznatljivošću među publikom širom planete. Netflix je upravo i započeo “izmeštanje Holivida iz Holivuda”, seleći snimanja iz Kalifornije u jeftinije studije, ali i finansirajući i otkupljujući strana filmska dela.

Najnoviji u nizu strateških poteza ove kompanije je izgradnja ogromnog studija u pustari pored Albukerkija u Novom Meksiku, vrednog više od milijardu dolara.

I na kraju, kada već pominjemo takmičarsku konkurenciju, tu je Amazon Džefa Bezosa (Jeff Bezos), koji je pre nepunih mesec dana preuzeo jedan od najstarijih holivudskih studija, MGM, po ceni od 8,4 milijarde dolara. Iako MGM godinama nije više među “mejdžorima”, njegov katalog obuhvata franšize o Džejmsu Bondu, bokseru Rokiju, ili TV seriju “Sluškinjina priča” (The Handmaid’s Tale).