Manji porez za zapošljavanje stranaca i povratnika, kao i za osnivače preduzeća

Srbija se nalazi na vrhu liste zemalja u svetu po stvaranju uslova za privlačenje inostranog kapitala u inovacioni i startap ekosistem. Jedan od razloga visokog pozicioniranja naše zemlje leži u poreskim olakšicama za startape.

Poreska savetnica Gordana Aritonović objašnjava da je jedna od mogućnosti koje imaju na raspolaganju osnivači privrednog društva koje obavlja inovacionu delatnost ta da mogu ostvariti olakšicu na zaradu osnivača koji je zaposlen u svom privrednom društvu.

Olakšica podrazumeva da osnivač ima poresko oslobođenje za porez i doprinose po osnovu mesečne zarade, i to zarade čiji iznos nije viši od 150.000 dinara mesečno. Ukoliko je zarada viša od 150.000 dinara mesečno poresko oslobođenje se odnosi na deo zarade do 150.000 dinara.

„Poresko oslobođenje po ovom osnovu traje 36 meseci od dana osnivanja privrednog društva, odnosno tri godine“, napominje naša sagovornica.

Uslovi koji moraju biti ispunjeni da bi se ostvarilo poresko oslobođenje po osnovu zarada osnivača su sledeći:

1) Da je u pitanju inovaciono privredno društvo, odnosno da obavlja inovacionu delatnost. To znači da društvo mora biti upisano ili bar da je podnelo zahtev za upis u Registar inovacione delatnosti. Ovo podrazumeva dosta papirološkog posla koji opterećuje novoosnovana privredna društva

2) Osnivač mora da zasnuje radni odnos u privrednom društvu u kome je osnivač. Znači, mora da zaključi ugovor o radu i da bude prijavljen na obavezno socijalno osiguranje kao osnivač-zaposleni

3) Osnivač mora da ima najmanje pet odsto akcija ili udela u novoosnovanom privrednom društvu

Iz trećeg uslova možemo zaključiti da, prema ovim odredbama Zakona, privredno društvo može ostvariti olakšicu po osnovu zarade osnivača za najviše 20 osnivača (tako da svaki od njih ima pet procenata udela).

Takođe, prema rečima poreske savetnice Gordane Aritonović, privredno društvo koje želi da koristi ove olakšice ne sme da bude povezano ni sa jednim pravnim licem u smislu zakona o porezu na dobit pravnih lica i ne sme da ostvaruje više od 30 odsto svog ukupnog prihoda od drugih lica koja se smatraju povezanim sa bilo kojim osnivačem.

Povezana lica u smislu zakona o porezu na dobit su pravna lica između kojih postoji mogućnost kontrole ili uticaja na donošenje poslovnih odluka, odnosno kada jedno pravno lice poseduje najmanje 25 odsto udela ili akcija u drugom pravnom licu. Isto važi i za pravna lica gde ista fizička lica upravljaju preduzećem, ili rodbinske veze između vlasnika različitih pravnih lica.

Za zapošljavanje stranaca i povratnika dodatne poreske olakšice

Olakšice za zapošljavanje povratnika su još jedna vrsta podrške namenjena IT industriji. Namera ovih olakšica je da se privuku naši stručni kadrovi koji su otišli na rad u inostranstvo, tačnije da se vrate i da rade za firme u Srbiji. Ove olakšice su u zakonu definisane kao olakšice za novonastanjenog obveznika.

„Suština olakšice za novonastanjenog obveznika jeste u tome da poslodavac ima umanjenje od 70 procenata osnovice na koju se računaju stope poreza i doprinosa. Znači, na preostalih 30 odsto plate zaposlenog računaju se porez i doprinosi koji se plaćaju. Preostali iznos se praktično uopšte ne oporezuje. Poslodavac može da koristi olakšicu u periodu od pet godina od momenta zaključenja ugovora o radu sa novonastanjenim obveznikom“, naglašava Gordana Aritonović za Biznis.rs.

Da bi poslodavac (koji se prema zakonu naziva kvalifikovani poslodavac) mogao da ostvari ovu olakšicu postoje uslovi koje mora da ispuni poslodavac, kao i novonastanjeni obveznik.

Poslodavac mora da ispunjava sledeće uslove:

• Za konkretno radno mesto na koje se zapošljava novonastanjeni obveznik mora da postoji potreba da lice ima posebno stručno obrazovanje i za kojim postoji potreba koja se ne može lako zadovoljiti na domaćem tržištu rada. Nije jasno kako se ovo dokazuje u slučaju eventualne poreske kontrole, tačnije zakonom to nije precizno definisano.

• Kvalifikovani poslodavac mora biti rezident Republike Srbije

• Kvalifikovani poslodavac ne može se smatrati povezanim licem sa poslodavcem kod koga je novonastanjeni obveznik prethodno bio zaposlen. Ovo znači da ako je novonastanjeni obveznik radio u inostranstvu za firmu koja je osnivač firme u Srbiji, ne može se to lice samo prebaciti u radni odnos u firmu u Srbiji. Ovaj uslov postoji da bi se sprečile takve zloupotrebe od strane multinacionalnih kompanija

Takođe, osim poslodavca određene uslove da bi se ostvarila poreska olakšica mora da ispunjava i stranac.

„Neophodno je da u periodu od 24 meseca koji prethode danu zaključenja ugovora o radu sa poslodavcem nije pretežno boravio u Srbiji. Dodatni uslov je da zarada ovog lica prilikom zaključenja ugovora o radu ne sme biti manja od 243.450 dinara. Lice koje je u prethodnih 12 meseci pre zaključenja ugovora o radu sa kvalifikovanim poslodavcem, bilo na školovanju u inostranstvu, mora da ima manje od 40 godina života.  Dodatni uslov je da zarada ovog lica prilikom zaključenja ugovora o radu ne sme biti manja od 162.300 dinara“, objašnjava Aritonović.

Ministarstvo finansija donelo je i Pravilnik o načinu ostvarivanja prava na umanjenje osnovice poreza na zarade za novonastanjenog obveznika u kome se definiše koje to sve dokaze mora da pribavi poslodavac da bi mogao uopšte da koristi olakšicu za novonastanjenog obveznika.

Neki od dokaza koje kvalifikovani poslodavac mora da ima su sledeće:

1.Da sačini pisanu izjavu kojom potvrđuje da novonastanjeni obveznik pre zasnivanja radnog odnosa sa kvalifikovanim poslodavcem nije bio u radnom odnosu kod bilo kog poslodavca koji bi se u momentu sticanja statusa novonastanjenog obveznika smatrao povezanim licem sa tim kvalifikovanim poslodavcem u smislu zakona kojim se uređuje porez na dobit pravnih lica

2. Da pribavi pisanu izjavu kojom novonastanjeni obveznik potvrđuje da pre zasnivanja radnog odnosa sa kvalifikovanim poslodavcem nije bio u radnom odnosu, odnosno ako je bio u radnom odnosu kod jednog ili više poslodavaca pribavlja pisanu izjavu u kojoj novonastanjeni obveznik navodi pun naziv i sedište svakog poslodavca i državu čiji je poreski obveznik poslodavac kod koga je bio u radnom odnosu tokom perioda rada u drugoj državi.

Dokazi koje mora da obezbedi novonastanjeni obveznik su sledeći:

• Potvrdu o promeni prebivališta/boravišta u periodu od najviše 25 godina koji prethodi godini u kojoj novonastanjeni obveznik državljanin Republike Srbije zasniva radni odnos sa kvalifikovanim poslodavcem, izdatu od nadležnog organa, iz koje se može utvrditi da je to lice najmanje tri godine imalo prebivalište/boravište na teritoriji Republike, ili potvrdu o promeni prebivališta/boravišta supružnika i njihove zajedničke maloletne dece, izdatu od nadležnog organa, iz koje se može utvrditi da su supružnik i deca obveznika u navedenom periodu od 25 godina najmanje tri godine imali prebivalište/boravište na teritoriji Republike ili

• Dokaz o odobrenom privremenom boravku ili odobrenom stalnom nastanjenju na teritoriji Republike za stranog državljanina, saglasno propisima kojima se uređuje privremeni boravak i stalno nastanjenje stranog državljanina u Republici, ili takav dokaz za supružnika i njihovu zajedničku maloletnu decu, iz koga se može utvrditi da je to lice najmanje tri godine imalo odobren privremeni boravak ili stalno nastanjenje na teritoriji Republike u periodu od najviše 25 godina koji prethodi godini u kojoj novonastanjeni obveznik strani državljanin zasniva radni odnos sa kvalifikovanim poslodavcem.

• Potvrdu o promeni prebivališta, odnosno boravišta u Republici, izdatu od nadležnog organa u Republici, iz koje se može utvrditi da to lice u periodu od 24 meseca koji prethode danu zaključenja ugovora o radu sa kvalifikovanim poslodavcem, nije imalo prebivalište, odnosno boravište na teritoriji Republike

• Potvrdu o prebivalištu ili boravištu u drugoj državi, izdatu od nadležnog organa druge države, ili izvod iz odgovarajućeg registra stranog nadležnog organa, iz koje se može utvrditi da je to lice u periodu od 24 meseca koji prethode danu zaključenja ugovora o radu sa kvalifikovanim poslodavcem, imalo prebivalište ili boravište u drugoj državi

„Kada se pogleda spisak dokaza koje poslodavac mora da poseduje, zaključujemo da nije jednostavno ostvariti pravo na ovu olakšicu, posebno iz razloga što lice koje se zapošljava mora da obezbedi većinu dokaza za poslodavca“, zaključuje poreska savetnica Gordana Aritonović.