Šta moraju da znaju paušalci pre ulaska u PDV sistem?

Dok paušalci čekaju odluku o produženju trajanja uredbe po kojoj im iznos poreske osnovice neće biti povećan za više od 10 odsto u odnosu na sumu utvrđenu za prethodnu godinu, većina onih koji će promeniti svoj status oporezivanja ima još jedan problem koji se ogleda u tumačenju i primeni propisa oko plaćanja lične zarade.

Problem je, prema rečima poreskog savetnika Đerđa Papa, nastao pri korišćenju aplikacije Poreske uprave koja ne dozvoljava da poreski obveznik koji u tekućoj godini poreske obaveze plaća putem paušalnog oporezivanja u sledećoj godini porez izmiruje isplatom lične zarade.

“Dugogodišnja praksa koju imam u ovoj oblasti pokazuje mi da je upravo to bila najčešće korišćena opcija sve dok se krajem 2021. godine nije pojavila aplikacija Poreske uprave koja je tu opciju onemogućila. Pritom se u međuvremenu nije promenio nikakav propis koji bi to izričito onemogućio, već se primenjuje isti onaj na osnovu kojeg su godinama pre pojave aplikacije podnošena obaveštenja o načinu plaćanja poreskih obaveza u papirnom obliku, koje je Poreska uprava prihvatala”, objašnjava Pap.

Poreski obveznici – preduzetnici svoje poreske obaveze mogu da plaćaju na tri načina: na paušalno utvrđen prihod, samooporezivanjem i putem isplate lične zarade. Odluku o tome kako želi da plaća svoje poreske obaveze preduzetnik je dužan da iznese Poreskoj upravi zaokruživanjem odgovarajuće opcije na osmoj strani obrasca “Jedinstvene registracione prijave pravnih lica i drugih subjekata i registracije u jedinstveni registar poreskih obveznika“ (JRPPS), prilikom registracije preduzetničke radnje u Agenciji za privredne registre (APR).

Problem u tumačenju zakona

Preduzetnici koji odaberu da svoje poreske obaveze plaćaju na paušalno utvrđen prihod ili putem samooporezivanja mogu da menjaju način oporezivanja isključivo tako što će do 15. decembra tekuće godine predati Poreskoj upravi (isključivo elektronskim putem) obaveštenje o toj svojoj nameri.

Pritom aplikacija Poreske uprave dozvoljava sledeće dve vrste promena u načinu plaćanja poreskih obaveza u sledećoj kalendarskoj godini: da poreski obveznik koji u tekućoj godini obaveze plaća putem paušalnog oporezivanja u sledećoj godini plaća samooporezivanjem ili da obveznik koji u tekućoj godini poreske obaveze plaća samooporezivanjem u sledećoj godini izmiruje putem isplate lične zarade.

“Na osnovu svega navedenog očigledno da problem nije u propisu, već u njegovom tumačenju i primeni. Nema nikakvog logičnog i opravdanog razloga da se kategoriji poreskih obveznika – paušalaca koji menjaju način plaćanja poreskih obaveza u sledećoj kalendarskoj godini ne omogući slobodan odabir jednog od dva načina (putem samooporezivanja ili putem lične zarade)”, navodi poreski savetnik.

On ističe da je činjenica da postoji značajna razlika u visini poreskih obaveza istog prihoda (dobiti) u opciji samooporezivanja ili u opciji lične zarade, ali da to ne bi trebalo da bude odlučujući razlog takvog tumačenja propisa i onemogućavanja biranja između dve opcije kada su te opcije legalne, odnosno propisane pozitivnim zakonskim propisima.

Prema rečima Đerđa Papa, način rešavanja ovog problema bio bi u pravilnom tumačenju člana 33a Zakona o porezu na dohodak građana.

“Tumačenje može da obezbedi Ministarstvo finansija svojim mišljenjem koje je obavezujuće za postupanje Poreske uprave, ili dopunom člana 33a koji bi izričito omogućio, odnosno propisao ovaj način “prelaska” sa jednog na drugi način oporezivanja. Po meni, član 33a ni sada ne zabranjuje takav način menjanja načina oporezivanja, ali očigledno da postoje i druga mišljenja”, ocenjuje naš sagovornik.

Na pitanje da li je ovo jedan od razloga da paušalci prestanu sa obavljanjem svoje delatnosti, poreski savetnik smatra da to možda nije odlučujući razlog, ali da svakako utiče na poslovanje u smislu poreskih obaveza.

“Ne mislim da se zbog ovog problema zatvaraju paušalne radnje, ali je činjenica da se poreski obveznici snalaze na razne načine. Oblik oporezivanja koji država nameće svojim, po mom mišljenju pogrešnim, tumačenjem izuzetno je nepovoljan za nekog ko je morao odustati od paušalnog oporezivanja i nameće velike poreske obaveze, veće nego što bi bilo normalno”, zaključuje Đerđ Pap.