Ko u 2025. ima obavezu plaćanja godišnjeg poreza na dohodak građana?

Kraj marta i početak aprila donose važne obaveze za one koji su u prethodnoj godini ostvarili visoke prihode. Naime, fizička lica koja su tokom 2024. godine zaradila više od 4.874.508 dinara dužna su da plate godišnji porez na dohodak građana.

Ovo pravilo proizilazi iz člana 87. Zakona o porezu na dohodak građana, a odnosi se kako na rezidente koji prihod ostvaruju u zemlji i inostranstvu, tako i na nerezidente, ali samo za prihode stečene u Srbiji.

Prema podacima Republičkog zavoda za statistiku, prosečna godišnja zarada po zaposlenom u Srbiji tokom 2024. godine iznosila je 1.624.836 dinara. Zakonski propisano, obavezu plaćanja godišnjeg poreza imaju samo oni koji su ostvarili prihod veći od trostrukog iznosa prosečne zarade, odnosno više od 4.874.508 dinara.

Poseban poreski podsticaj postoji za mlađe od 40 godina – njima se iznos oporezivog dohotka dodatno umanjuje za 4.874.508 dinara, što znači da će porez plaćati tek ako su ostvarili znatno više prihode.

Ova poreska olakšica odnosi se samo na prihode ostvarene od zarade, prihode od samostalnih delatnosti i autorskih i srodnih prava. To znači da ako je lice mlađe od 40 godina imalo, na primer, prihode od davanja u zakup nepokretnosti, taj prihod ne ulazi u iznos poreske olakšice.

Poreski savetnici ukazuju i na jednu bitnu činjenicu, a to je da preduzetnici često nisu svesni toga da su, po definiciji, „poslovno sposobna fizička lica koja obavljaju delatnost na tržištu“. S obzirom na to da posluju po istim principima kao i preduzeća, svoju preduzetničku radnju doživljavaju kao preduzeće i smatraju da prihod iskazan u Poreskom bilansu predstavlja dobit radnje i da to nije njihov lični prihod, mada mogu da ga podignu isto kao i osnivači preduzeća.

Međutim, prema rečima poreske savetnice Zvezdane Pisarević, veoma je važno naglasiti da su i preduzetnici u obavezi da plate godišnji porez na prihod koji obuhvata dobit preduzetničke delatnosti i njihovu ličnu zaradu, ako su je isplaćivali tokom 2024. godine.

Firme isplatioci prihoda u obavezi su da svim licima kojima je isplaćivana zarada i ostala lična primanja, i za koje je podnošena poreska prijava, dostave potvrdu o visini isplaćenih prihoda u prethodnoj godini na obrascu PPP PO.

„Međutim, fizičkim licima ova potvrda nije od velike koristi jer se u njoj podaci iskazuju u bruto iznosu, dok je neoporezivi iznos objavljen u neto iznosu. Stoga je najbolje da svi koji imaju prihode koji su iznad proseka sami obračunaju neto primanja za celu godinu“, objašnjava Zvezdana Pisarević.

Poreski savetnik Milan Radošević kaže da prilikom obračuna godišnjeg poreza na dohodak obveznici mogu koristiti lične odbitke kako bi umanjili osnovicu za oporezivanje. Ovi odbici se odnose na 40 odsto prosečne zarade za samog obveznika, što iznosi 649.934 dinara, zatim 15 procenata prosečne zarade po svakom izdržavanom članu porodice, odnosno 243.725 dinara po članu.

“Nakon što se utvrdi konačna oporeziva osnovica, primenjuju se dvostruke poreske stope. Od 10 odsto na iznose do 9.749.016 dinara i od 15 odsto na deo dohotka koji prelazi 9.749.016 dinara. Drugim rečima, što je prihod veći, to je i poresko opterećenje progresivnije”, navodi Radošević.

Kako bi olakšala proces, Poreska uprava Srbije do 1. aprila 2025. godine automatski priprema poreske prijave i postavlja ih u elektronski oblik na svoj portal. Međutim, obveznici su dužni da provere podatke i, ako je potrebno, izvrše izmene – posebno u vezi sa izdržavanim članovima porodice i eventualnim dodatnim umanjenjima.

Nakon toga, obveznici moraju najkasnije do 15. maja podneti svoju prijavu u elektronskom obliku putem portala Poreske uprave, koristeći Obrazac PP GPDG, i u istom roku izvršiti uplatu poreza.

„Kašnjenje u dostavljanju prijave ili neplaćanje godišnjeg poreza može dovesti do novčanih kazni, zateznih kamata i potencijalnih inspekcijskih provera. Zato je važno da svi koji spadaju u ovu kategoriju obveznika blagovremeno ispune svoje obaveze“, zaključuje poreski savetnik Milan Radošević.