Nova pravila za naslednike porodičnih penzija od 1. januara

Zakonom o izmenama i dopunama Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju, koji je stupio na snagu 15. septembra 2023. godine, izmenjen je član 109, sa primenom od 1. januara 2024. godine. On sada propisuje da u slučaju smrti penzionera iznosi penzije i novčane naknade pripadaju do poslednjeg dana u mesecu u kojem je korisnik preminuo.

Iz PIO Fonda za Biznis.rs objašnjavaju da je, u skladu sa izmenama, banka obavezna da iznose penzija, odnosno novčane naknade, koji su isplaćeni nakon tog dana vrati Fondu na njegov zahtev i ne može iz tih iznosa namirivati svoja potraživanja koja eventualno ima prema korisniku prava.

“Isto važi i za poverioce kojima su uplaćena sredstva nakon poslednjeg dana u mesecu u kojem je korisnik preminuo, po osnovu realizacije obustave od penzije”, navode iz PIO Fonda.

U skladu sa ovom izmenom menja se i član 111 Zakona, u smislu da se porodična penzija ostvarena po smrti korisnika penzije isplaćuje najranije od prvog dana narednog meseca. To znači da će se u slučaju smrti korisnika, počev od 1. januara 2024. godine, pravo na porodičnu penziju utvrditi i isplaćivati najranije od prvog dana narednog meseca po isteku meseca u kome je nastupila smrt korisnika, pod uslovom da korisnik porodične penzije nije u tom periodu u osiguranju.

Primera radi, ako je smrt nastupila 15. marta 2024. godine, pravo na porodičnu penziju pripada najranije od 1. aprila.

“Navedenim izmenama Zakona rešiće se problem naplate više isplaćenih iznosa penzije nakon smrti korisnika prava, a porodice preminulog korisnika neće biti oštećene”, ističu naši sagovornici.

Prema poslednjim podacima, u Srbiji je evidentirano 324.720 korisnika porodične penzije, što čini 19,7 odsto ukupnog broja penzionera, sa prosečnom penzijom od 32.275 dinara (pre januarskog povećanja).

Zakon o penzijskom i invalidskom osiguranju propisuje da pravo na kategoriju „porodična penzija“ ostvaruju članovi porodice umrlog korisnika starosne i invalidske penzije, članovi porodice umrlog koji je navršio najmanje pet godina staža osiguranja ili je ispunio uslove za starosnu ili invalidsku penziju, a nije stigao da je ostvari.

“Pod članovima porodice Zakon podrazumeva bračnog partnera, decu i roditelje, a i oni mogu postati korisnici kategorije porodična penzija samo u slučaju da nisu u stanju da samostalno obezbede materijalnu i socijalnu sigurnost, bilo zbog navršenih godina života, školovanja ili potpune nesposobnosti za rad”, kažu iz Fonda PIO.

Udovica stiče pravo na porodičnu penziju ako je do smrti supružnika navršila 53 godine života ili je u roku od jedne godine od dana smrti supružnika postala potpuno nesposobna za rad. Takođe, udovica stiče pravo na porodičnu penziju ako je staratelj jednog deteta ili više dece.

“Udovica koja je do smrti supružnika navršila 45 godina života stiče pravo na porodičnu penziju kad navrši 53 godine života. Udovica koja u toku trajanja prava na porodičnu penziju navrši 53 godine života trajno zadržava to pravo, dok ona kojoj pravo prestane pre navršenih 53 godine života, može posle navršenih 45 ponovo da ostvari pravo kad navrši 53 godine života”, kažu iz Fonda PIO.

Kada je reč o udovcima i nasleđivanju porodične penzije uslovi su isti kao i za žene, osim što udovac stiče pravo na porodičnu penziju ako je do smrti supruge navršio 58 godina života.

Dete stiče pravo na porodičnu penziju i ona mu pripada do navršenih 15 godina života.

Posle toga dete stiče pravo na porodičnu penziju ako pohađa srednju školu i ona mu pripada do završetka školovanja, ali najduže do navršenih 20 godina života, odnosno 26 godina života ako pohađa visokoškolsku ustanovu.

“Dete stiče pravo na porodičnu penziju i ona mu pripada dok traje nesposobnost za samostalan život i rad nastala posle uzrasta do koga se deci obezbeđuje pravo na porodičnu penziju, a pre smrti osiguranika, odnosno korisnika prava, pod uslovom da ga je osiguranik izdržavao do svoje smrti. Deca sa invaliditetom stiču pravo na porodičnu penziju i posle prestanka zaposlenja, odnosno obavljanja samostalne delatnosti”, objašnjavaju iz Fonda PIO.