Po novim pravilima porez na godišnji dohodak građani plaćaju do 15. maja

Sva fizička lica koja su u 2022. godini ostvarila prihode veće od 3.719.376 dinara dužna su da do 15. maja prijave i plate godišnji porez na dohodak građana. Visina neoporezivog prihoda utvrđuje se iznova za svaku godinu, i to kao trostruki iznos prosečne godišnje zarade po zaposlenom u Republici Srbiji. Za prošlu godinu prosek godišnje plate iznosio je 1.239.792 dinara.

Način podnošenja poreske prijave za godišnji porez na dohodak građana za prihode ostvarene u 2022. godini značajno je promenjen.

Od 2023. godine na dalje porez se obračunava i plaća samooporezivanjem, što znači da poreski obveznik sam obračunava porez, sačinjava i podnosi poresku prijavu. Podnošenjem poreske prijave u zvaničnim evidencijama Poreske uprave automatski se iskazuje obaveza za porez i kreira zaduženje u poreskoj evidenciji svakog obveznika.

Prema novim pravilima, prijava se podnosi samo elektronskim putem i obavezno je posedovanje kvalifikovanog elektronskog sertifikata. Ranije su poreski obveznici imali rok za plaćanje od 15 dana po prijemu rešenja koje je slala Poreska uprava, ali je od ove godine rok po podnošenju prijave najkasnije do 15. maja.

Poreznici kažu da je nova poreska prijava potpuno ista kao i prethodna, uz dodatak jednog polja za popunjavanje i to polje za obračunatu kamatu (za obveznike koji prijavu podnose posle 15.05. i dužni su da obračunaju i plate kamatu). Novina je i da će Poreska uprava unapred popuniti poresku prijavu za obveznike, i to na osnovu podataka iz službenih evidencija kojima raspolaže. Poreski obveznik je u obavezi da izvrši izmenu, odnosno dopunu poreske prijave, u delu u kome nisu iskazani tačni i odgovarajući podaci i da je podnese.

Ukoliko poreski obveznik do 15. maja ne podnese poresku prijavu, ona će automatski biti podneta sa podacima formiranim od strane Poreske uprave.

Kako se prijava podnosi isključivo elektronski, uslov je da obveznik poseduje kvalifikovani elektronski sertifikat. Ukoliko to nije slučaj, moguće je ovlastiti drugo lice podnošenjem obrasca PEP.

Kada je reč o plaćanju godišnjeg poreza na dohodak građana, tu obavezu imaju svi građani koji su u prethodnoj kalendarskoj godini ostvarili dohodak veći od trostrukog iznosa prosečne godišnje zarade po zaposlenom isplaćene u Republici Srbiji. Obveznici plaćanja su rezidenti, za ostvarene dohotke u zemlji i inostranstvu, dok su nerezidenti u obavezi da plate za zaradu ostvarenu na teritoriji Srbije.

Obračun poreske osnovice

Poreski savetnici pojašnjavaju da osnovicu na koju se obračunava godišnji porez na dohodak građana čini zbir ostvarenih oporezivih prihoda koji su predmet oporezivanja godišnjim porezom, umanjen za plaćene poreze i socijalne doprinose na teret lica koje je ostvarilo dohodak.

“Izuzetak su prihodi od samostalne delatnosti preduzetnika koji vode poslovne knjige i isplaćuju ličnu zaradu. Poreska osnovica iz PB-2 na koju je obračunuto 10 odsto poreza od samostalne delatnosti umanjuje se za plaćeni porez. Poreska osnovica se uvećava za iznos koji je obvezniku isplaćen po osnovu povraćaja za obavezno socijalno osiguranje. Misli se na povraćaj socijalnih doprinosa koji su plaćeni na osnovicu veću od maksimalne godišnje osnovice. U 2022. godini mogao je biti izvršen povraćaj za 2021. godinu i ranije godine. Maksimalna osnovica za plaćanje socijalnih doprinosa u 2022. godinu je 5.293.680 dinara”, navode poreski savetnici.

Prihodi rezidenata ostvareni u drugoj državi umanjuju se za porez plaćen u drugoj državi.

Umanjenje za mlađe od 40 godina

Građani koji su do 31. decembra kalendarske godine za koju se utvrđuje godišnji porez imali manje od navršenih 40 godina života ostvaruju i dodatno umanjenje. Ono se utvrđuje u visini tri prosečne godišnje zarade po zaposlenom isplaćene u Republici Srbiji u godini za koju se utvrđuje porez. Znači, u visini neoporezivog iznosa koji za 2022. godinu iznosi 3.719.376 dinara.

Dodatno umanjenje ne može biti veće od ostvarenog dohotka umanjenog za plaćeni porez i socijalne doprinose na prethodni opisani način, ali samo za dohotke od zarada, samostalne delatnosti i autorskih i srodnih prava i prava industrijske svojine.

“To znači da lice mlađe od 40 godina, ako ostvaruje prihode samo od zarade iz radnog odnosa i kod kojeg je oporezivi prihod umanjen za plaćene poreze i doprinose manji ili jednak neoporezivom iznosu (dodatnom umanjenju), neće imati oporezivog dohotka za obračun godišnjeg poreza”, kažu poreski savetnici.

Međutim, dodatno umanjenje se ne obračunava kada je reč o prihodima od nepokretnosti i davanja u zakup pokretnih stvari, prihodima sportista i sportskih stručnjaka, zaradi od pružanja ugostiteljskih usluga domaće radinosti i seoskog turističkog domaćinstva.

Na primer, ako lice mlađe od 40 godina pored zarade iz radnog odnosa ostvaruje i prihode od izdavanja u zakup nepokretnosti ili ugovora o delu ili dopunskog rada, dodatno umanjenje može da iskaže samo u visini oporezivih prihoda od zarada umanjenih za plaćene poreze i doprinose (maksimum 3.719.376 dinara).

Poreski kredit

Zakonom je propisano da obveznik koji izvrši ulaganje u alternativni investicioni fond, odnosno u kupovinu investicione jedinice alternativnog investicionog fonda, ima pravo na poreski kredit.

Poreski kredit iznosi najviše do 50 odsto ulaganja izvršenog u kalendarskoj godini za koju se utvrđuje godišnji porez na dohodak građana. Kao ulaganje se priznaje u potpunosti uplaćen novčani ulog kojim se stiču akcije ili udeo u alternativnom investicionom fondu.