Najviše kamenog uglja u EU stiže iz Rusije

U 2021. godini proizvodnja i potrošnja uglja u Evropskoj uniji porasli su u poređenju sa 2020. godinom, oporavivši se nakon niskih vrednosti iz 2020. i 2019. godine koje su delimično uzrokovane merama u vezi sa pandemijom korona virusa. Međutim, proizvodnja i potrošnja i dalje su bile niže u odnosu na pretpandemijsku 2018. godinu, što se odnosi i na kameni i mrki ugalj, pokazuju podaci Zavoda za statistiku EU (Eurostat).

Brojke govore da se nakon konstantnog pada od 1990. godine smanjenje potrošnje obe vrste uglja ubrzalo 2019. godine i nastavilo u 2020. godini.

„U 2021. godini u poređenju sa 2018. godinom, potrošnja kamenog i mrkog uglja (uglavnom lignita) smanjena je za 27 odsto, odnosno 25,5 procenata. Međutim, potpun uticaj pandemije na proizvodnju i potrošnju uglja biće evidentniji u narednim godinama“, navodi se u izveštaju Eurostata.

Proizvodnja kamenog uglja u EU od 1990. godine opala za više od tri četvrtine

Evropska unija je 2021. godine proizvela 57 miliona tona kamenog uglja (-79 odsto u poređenju sa 1990. godinom). Broj država članica koje proizvode kameni ugalj od tada se takođe smanjio, sa 13 u 1990. godini na samo dve u 2021. godini – Poljsku (96 procenata ukupne proizvodnje EU) i Češku (četiri odsto).

Takođe, potrošnja kamenog uglja konstantno je opadala od 1990. godine, uz ubrzano smanjenje od 2019. godine. U 2021. godini potrošnja kamenog uglja u EU iznosila je 160 miliona tona (-59 procenata u poređenju sa 1990. godinom).

Razlozi manje potrošnje kamenog uglja su energetski pomak ka prirodnom gasu i obnovljivim izvorima za proizvodnju električne energije, kao i smanjenje proizvodnje koksa, koji se koristi u raznim industrijama kao što su proizvodnja gvožđa i čelika.

Međutim, proizvodnja kamenog uglja doživela je veći pad od potrošnje, što je dovelo do povećanja zavisnosti od uvoza, konstantno iznad 50 odsto tokom 2010-ih. Tokom ove poslednje decenije, Rusija je bila najveći dobavljač kamenog uglja u EU, a njen udeo u uvozu kamenog uglja u EU se povećao, dok je udeo ostalih dobavljača smanjen ili ostao stabilan.

U 2020. godini, poslednjoj godini sa dostupnim podacima, Rusija je činila 56 procenata uvoza kamenog uglja, a slede Sjedinjene Američke Države (17 odsto) i Australija (15 procenata).

Većina mrkog uglja koristi se za proizvodnju struje

Slično kamenom uglju, kontinuirano smanjenje potrošnje mrkog uglja ubrzano je od 2019. godine. U 2021. godini potrošnja mrkog uglja u EU, uglavnom lignita, procenjena je na 277 miliona tona (-60 odsto u poređenju sa 1990. godinom).

Ogromna većina mrkog uglja u EU koristi se za proizvodnju električne energije – tokom 21. veka više od 90 procenata mrkog uglja korišćeno je u ove svrhe.

Čak 97 odsto ukupne potrošnje mrkog uglja u EU zauzima šest zemalja: Nemačka (46 procenata), Poljska (19 odsto), Češka (11 procenata), Bugarska (10 odsto), Rumunija (šest procenata) i Grčka (pet odsto).

Podaci o proizvodnji i potrošnji mrkog uglja su veoma slični, jer se skoro uvek troši u zemljama proizvodnje. Dakle, vrlo je malo trgovine mrkim ugljem i zavisnost EU od uvoza je neznatna.

Kada je reč o Srbiji, u poslednjih mesec dana ovaj energent je poskupeo za oko 20 odsto. Očekuje se da će koštati i više u narednom periodu, ali kojom dinamikom će poskupljivati još se ne zna, saznaje dnevni list Politika.

Cene uglja su drastično skočile, tako da se kreću od 12.000 do 20.000 dinara po toni, u zavisnosti od forme u kojoj se nalazi i iz kojeg rudnika se vadi. Ruski ugalj je poskupeo skoro 100 odsto u odnosu na raniji period. Sada tona košta oko 43.000 dinara, mada ovog uglja ima samo na pojedinim skladištima. Takođe, cene uglja zavise i od prevoza.